اختلالات تیروئیدی چیست؟ مشکل تیروئید چه نشانه‌هایی دارد؟ آیا همیشه خسته هستید، پوست خشک دارید، دوره‌های قاعدگی شما تغییر کرده است، همیشه احساس سرما می‌کنید، تحریک‌پذیر هستید، یبوست دارید و نمی‌توانید تمرکز کنید؟ ممکن است مشکل از تیروئید شما باشد. در این مطلب از سایت زوم لایف، 19 نشانه اختلال تیروئید را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

اپیدمی اختلال تیروئید چیست؟

تیروئید که یک غده پروانه‌ای شکل در گردن شماست، می‌تواند اثر زیادی بر عملکردهای مختلف بدن شما داشته باشد و اگر شما یک خانم با سن بیشتر از 35 باشید، احتمال اختلال تیروئید در شما بالاست که طبق برخی تخمین‌ها حدود 30٪ است.

دکتر رابین میلر که یک متخصص پزشکی و نویسنده کتاب «راهنمای زنان زیرک برای میانسالی و پس از آن» است می‌گوید: زنان، 10 برابر مردان احتمال داشتن مشکل تیروئید را دارند.

مقدماتی راجع به تیروئید

غده تیروئید (Thyroid) شما در بالای سیب آدم قرار گرفته و هورمون تیروئید (TH) ترشح می‌کند. این هورمون درجه حرارت بدن، متابولیسم، ضربان قلب و دیگر موارد را در بدن تنظیم می‌کند. اگر تیروئید شما کم‌کار و یا پرکار باشد، مشکلاتی بوجود می‌آید. اگر کم‌کار باشد، مقدار بسیار کمی هورمون ترشح می‌کند و اگر پرکار باشد، مقدار زیاد از حد هورمون ترشح می‌کند.

چه چیزی باعث اختلال تیروئید می‌شود؟

برخی عوامل می‌توانند در کار تیروئید اختلال ایجاد کنند، عواملی مانند ژنتیک، حمله خودایمنی، بارداری، استرس و کمبود مواد غذایی، اما متخصصان هنوز کاملاً مطمئن نیستند. به دلیل دسترسی بالای هورمون تیروئید در بدن که از مغز تا روده را دربر می‌گیرد، تشخیص یک اختلال می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در ادامه نکاتی آمده است که می‌توانند دلیلی بر وجود مشکل تیروئید در شما باشد:

1. شما خسته هستید

احساس خستگی و نداشتن انرژی با بسیاری از شرایط در ارتباط هستند اما به شدت به کم‌کاری تیروئید ربط دارند که یک اختلال در نتیجه مقدار خیلی کم هورمون تیروئید است. اگر شما پس از یک خواب کامل شب، صبح و یا کل روز خسته هستید، این یک نشانه از این است که ممکن است تیروئید شما کم‌کار باشد. جاری شدن مقدار بسیار کم از هورمون تیروئید در رگ‌ها و سلول‌های شما به این معناست که عضلات شما سیگنال فعالیت را دریافت نمی‌کنند.

دکتر میلر می‌گوید: «خستگی اولین نشانه‌ای است که من می‌بینم. نوعی خستگی است که شما پس از خواب کامل در شب، صبح هنوز هم خسته هستید. این یک نشانه است که شما کمبود خواب ندارید و ممکن است تیروئید شما کم‌کار باشد.»

2. شما احساس ناراحتی می‌کنید

احساس غیرمعمول افسردگی و یا ناراحتی نیز می‌تواند نشانه‌ای از کم‌کاری تیروئید باشد. چرا؟ گفته می‌شود که تولید بسیار کم هورمون تیروئید می‌تواند اثری روی سطح سروتونین «احساس خوب» در مغز بگذارد. با یک تیروئید کم‌کار، کل سیستم بدن به «انرژی پایین» تبدیل می‌شود و عجیب نیست که خلق‌وخوی شما نیز تغییر کند.

3. شما احساس تلاطم و نگرانی دارید

اضطراب و «احساس عجیب» داشتن در ارتباط با پرکاری تیروئید هستند و در این حالت، غده تیروئید بیش از اندازه هورمون تیروئید می‌سازد. در حالیکه پیام «کل سیستم در حرکت!» همواره در بدن شما ارسال می‌شود، متابولیسم و کل بدن شما ممکن است دچار کار بیش از حد شوند. اگر شما این احساس را دارید که نمی‌توانید آرام بمانید، احتمالاً تیروئید شما پرکار شده است.

4. اشتها و یا ذائقه شما تغییر کرده است

زیاد شدن اشتها می‌تواند نشانه‌ای از پرکاری تیروئید باشد. هورمون تیروئید زیاد از حد ممکن است به شما احساس گرسنگی همیشگی دهد. از سوی دیگر، هنگام پرکاری اثر کالری‌های مصرفی را از بین می‌برد و بنابراین زیاد شدن اشتها باعث افزایش وزن نمی‌شود. از سوی دیگر، تیروئید کم‌کار می‌تواند حس چشایی و بویایی شما را تحت‌تأثیر قرار دهد.

5. مغز شما احساس گیجی دارد

این احساس می‌تواند در اثر کمبود خواب و یا بالا رفتن سن نیز ایجاد شود اما هنگامی‌که تیروئید شما مشکل پیدا می‌کند، عملکردهای شناختی ممکن است دچار اشکال شوند. هورمون تیروئید بیش از حد می‌تواند باعث سخت شدن تمرکز شود و کم بودن مقدار هومون نیز می‌تواند باعث ایجاد فراموشی و ایجاد ابهام برای مغز شود.

دکتر میلر می‌گوید: «زمانیکه ما بیماران با کم‌کاری تیروئید را درمان می‌کنیم، آنها اغلب از این شگفت‌زده می‌شوند که مغزشان چقدر بهتر و سریعتر عمل می‌کند. بسیاری از خانم‌ها فکر می‌کنند که مشکلاتشان به دلیل یائسگی است در حالیکه نشانه‌هایی از مشکل تیروئید را دارند.»

6. کم شدن میل جنسی

داشتن میل جنسی کم و یا نداشتن میل جنسی می‌تواند از اثرات یک اختلال تیروئید باشد. کم بودن هورمون تیروئید می‌تواند باعث کم بودن میل جنسی باشد اما وجود دیگر علائم کم‌کاری تیروئید مانند افزایش وزن، انرژی کم و دردهای بدنی نیز می‌توانند نقشی در این بین داشته باشند.

7. شما احساس لرز دارید

این احساسی که دارید ممکن است به دلیل تپش قلب باشد. می‌توانید این احساس را داشته باشید که قلب شما در حال تپش است و یا یک یا دو ضربان را جا می‌اندازد و یا با سرعت زیاد یا خیلی کم می‌زند. ممکن است متوجه این احساسات در سینه خود و یا نقاط ضربانی خود در گلو و یا گردن شوید. ضربان قلب و یا تپش قلب می‌تواند نشانه زیاد بودن هورمون تیروئیدباشد که در بدن شما جریان دارد (پرکاری تیروئید).

8. پوست شما خشک است

پوستی که خشک است و خارش دارد می‌تواند نشانه‌ای از کم‌کاری تیروئید باشد. تغییر در بافت و ظاهر پوست احتمالاً به دلیل متابولیسم کند است (که به دلیل تولید بسیار کم هورمون تیروئید ایجاد می‌شود) که می‌تواند میزان تعریق را کاهش دهد. پوست بدون رطوبت کافی می‌تواند خیلی زود خشک و پوسته‌پوسته شود. همچنین ناخن‌ها ممکن است شکننده شوند و ترک بردارند.

9. روده‌های شما غیرقابل پیش‌بینی هستند

افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند، گاهی از یبوست شکایت می‌کنند. اشکال در تولید هورمون احتمالاً باعث کند شدن فرایند هضم شده است. در سوی دیگر، یک غده تیروئید پرکار می‌تواند باعث اسهال و یا تکرر دفع مواد شود که به همین دلیل این موارد از علائم پرکاری تیروئید محسوب می‌شوند.

دکتر میلر می‌گوید: «حرکتی در روده‌های شما برقرار نیست. این یکی از سه علامت رایج کم‌کاری تیروئید است که من می‌بینم.»

10. دوره‌های قاعدگی شما تغییر کرده است

دوره‌های طولانی‌تر همراه با خونریزی و درد بیشتر می‌تواند نشانه‌ای از کم‌کاری تیروئید باشد که در آن هورمون تیروئید کمتر از مقدار مورد نیاز است. دوره‌های قاعدگی هم ممکن است نزدیک به هم شوند. در پرکاری تیروئید، سطح بالای TH باعث بی‌نظمی قاعدگی به نحوی دیگر می‌شود. دوره‌ها کوتاه‌تر می‌شود و از یکدیگر دورتر شده و خیلی سبک هستند.

ارتباطی قوی بین دوره‌های نامنظم و مشکلات تیروئید وجود دارد. اگر دوره‌های قاعدگی بسیار سنگین باشند، باید آنمی (نوعی کم‌خونی) نیز مورد بررسی قرار گیرد.

11. شما اندام‌ها و یا عضلات دردناک دارید

گاهی اوقات شما انگشت خود را له می‌کنید و یا زیاد از حد ورزش می‌کنید که اینها می‌تواند درد را توجیه کند. اما اگر شما مورمور شدن و یا بی‌حسی (و یا درد) یکباره و مرموزی در بازوها، پاها، ران‌ها و یا دست‌های خود دارید، می‌تواند نشانه‌ای از کم‌کاری تیروئید باشد. در طول زمان، ترشح کمتر از حد هورمون تیروئید می‌تواند به اعصابی که سیگنال‌ها را از مغز و نخاع به کل بدن می‌فرستند، آسیب بزند. نتیجه اینها، همان مورمور شدن و دردهای غیرقابل توضیح است.

12. شما فشار خون بالا دارید

بالا رفتن فشار خون می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال تیروئید باشد. پرکاری و کم‌کاری تیروئید، هر دو می‌توانند باعث این مشکل شوند. در یک تخمین، افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند، دو تا سه برابر در معرض ابتلا به فشارخون بالا هستند. یک نظریه این است که مقدار کم هورمون تیروئید می‌تواند ضربان قلب را کُند کرده که می‌توند روی قدرت پمپاژ خون و انعطاف‌پذیری دیواره رگ‌های خونی اثر بگذارد. هر دوی اینها می‌تواند باعث افزایش فشارخون شود.

13. همیشه احساس سرما می‌کنید

احساس سرما و یا لرز داشتن در ارتباط با کم‌کاری تیروئید است. کاهش سرعت سیستم بدن شما که توسط یک تیروئید کم‌کار ایجاد شده است، به معنای این است که انرژی کمتری توسط سلول‌ها سوزانده می‌شود. انرژی کمتر به معنای گرمای کمتر است. از سوی دیگر، یک تیروئید پرکار باعث پرکاری سلول‌های تولید انرژی می‌شود. به همین دلیل افرادی که پرکاری تیروئید دارند، گاهی اوقات احساس گرمای زیاد می‌کنند و به شدت تعریق دارند.

14. صدای شما گرفته و احساس عجیبی در گردن خود دارید

تغییر در صدا و یا وجود یک برآمدگی در گلو می‌تواند نشانه‌ای از اختلال تیروئید باشد. یکی از راه‌های بررسی این است که نگاه دقیقی به گردن خود بیندازید تا ببینید که آیا نشانه‌ای از ورم تیروئید می‌بینید یا نه. شما می‌توانید به کمک راهنمایی‌های انجمن آمریکایی غدد و متابولیسم بالینی، در خانه تیروئید خود را بررسی کنید:

از یک آینه دستی استفاده کنید، در حالیکه آب را قورت می‌دهید به گلوی خود نگاه کنید. به دنبال هرگونه ورم در ناحیه تیروئید خود بگردید که زیر سیب آدم شما و بالای ترقوه است. ممکن است بخواهید که این کار را چندین بار تکرار کنید تا متوجه شوید که تیروئید شما دقیقاً کجاست. اگر متوجه چیز متورم و یا مشکوکی شدید، به پزشکتان مراجعه کنید.

15. دچار بی‌خوابی شده‌اید

• می‌خواهید همیشه بخوابید اما نمی‌توانید؟ این شرایط می‌تواند در اثر کم‌کاری تیروئید باشد. یک تیروئید کم‌کار می‌تواند عملکرد بدن را به اندازه‌ای کاهش دهد که خوابیدن (حتی در زمان روز)، بهترین گزینه به نظر برسد.
• نمی‌توانید بخوابید؟ ممکن است در اثر پرکاری تیروئید باشد. یک تیروئید پرکار می‌تواند باعث ایجاد اضطراب و تپش سریع قلب شود که می‌تواند خوابیدن را مشکل کند و یا حتی شما را نیمه شب از خواب بیدار کند.

16. وزن اضافه کرده‌اید

بالا رفتن وزن و سایز لباس شما می‌تواند در اثر عوامل زیادی باشد و غیرمحتمل است که پزشک شما آن را تنها نشانه‌ای از اختلال تیروئید شما بداند. با این حال، افزایش وزن یکی از دلایل اصلی‌ای است که زنان برای بررسی تیروئید خود به دکتر مراجعه می‌کنند.

دکتر میلر می‌گوید: ” در بیشتر دفعالت دلیل افزایش وزن، می‌تواند کم‌کاری تیروئید باشد. همچنین یک کاهش وزن ناگهانی می‌تواند نشانه پرکاری تیروئید باشد.

17. موی شما نازک می‌شود و یا می‌ریزد

موی خشک و شکننده که می‌شکند و یا می‌ریزد، می‌تواند نشانه‌ای از کم‌کاری تیروئید باشد. کمبود هورمون تیروئید چرخه رشد موهای شما را خراب کرده و فولیکول اضافی به حالت «استراحت» وارد می‌کند که باعث از دست دادن مو می‌شود. گاهی‌اوقات این اتفاق برای همه جای بدن مانند ابروها رخ می‌دهد. تیروئید پرکار نیز می‌تواند مشکلاتی را برای موهای شما ایجاد کند. مشکلات مو که مربوط به پرکاری تیروئید هستند به صورت نازک شدن موهای سر ظاهر می‌شوند.

دکتر میلر می‌گوید: «بسیاری از بیماران من می‌گویند که آرایشگرشان آنها را فرستاده است. آنها می‌گویند، (آرایشگر من گفته است که من در حال از دست دادن موهایم هستم و باید از پزشکم راجع به تیروئیدم سؤال کنم.) برخی از آرایشگران بیشتر از برخی از پزشکان نسبت به اختلال تیروئید آگاه هستند!»

18. شما مشکل باردار شدن دارید

اگر شما برای مدت طولانی تلاش می‌کنید که باردار شوید و موفق نمی‌شوید، تیروئید کم‌کار و یا پرکار می‌تواند یک عامل این اتفاق باشد. بارداری سخت با خطر بالایی از مشکلات تیروئید تشخیص‌ داده نشده، ارتباط دارد. هم کم‌کاری و هم پرکاری تیروئید می‌تواند با تخمک‌گذاری مداخله کرده و باعث ایجاد مشکل در بارداری شود. اختلالات تیروئید نیز می‌تواند به عوارض بارداری مرتبط باشند.

19. کلسترول بالا دارید

سطوح بالای کلسترول LDL که به رژیم غذایی، ورزش و یا درمان دارویی جواب نمی دهد، به کم‌کاری تیروئید مرتبط است. سطوح بالای کلسترول بد می‌تواند توسط یک تیروئید کم‌کار ایجاد شود و باعث نگرانی شود. کم‌کاری تیروئید درمان‌نشده می‌تواند به مشکلات قلبی مانند بزرگ شدن قلب و سکته قلبی منجر شود.

اگر یکی از این 19 نشانه را در خود احساس کردیم، در مرحله بعدی چه کاری باید انجام دهیم؟

تیروئید خود را بررسی کنید

دکتر میلر می‌گوید که اگر شما یک یا چند علامت از این علائم را دارید و شک دارید که مربوط به تیروئیدتان باشد، برای یک آزمایش هورمون تیروئید (TSH) و آزمایش‌های Free T3 و Free T4 یاید به پزشکتان مراجعه کنید. براساس نتایج آزمایش‌ها، علائم شما و آزمایش فیزیکی شما، ممکن است هورمون‌های مصنوعی برای شما تجویز شود.

بررسی کردن و درمان یک اختلال تیروئید کمی نیاز به آزمون و خطا دارد، بنابراین پیش از مشخص شدن مقدار مناسب دارو باید چندین بار به پزشک مراجعه کنید.

به دنبال درمان تیروئید بروید

اگر بعد از بررسی تیروئید، متوجه وجود اختلال تیروئید شدید، برای درمان تیروئید زمان را از دست ندهید. اگرچه انجمن آمریکایی غدد و متابولیسم بالینی در سال 2003، مقدار TSH را برای عملکرد مناسب تیروئید بین 0.5 تا 5.0 و 0.3 تا 3.04 اعلام کرده است، برخی پزشکان نسبت به تشخیص اختلالات تیروئید مقاومت نشان می‌دهند.

کلام آخر…

شما باید به طور مرتبط تیروئید خود را بررسی کنید و منتظر نشانه‌های اختلال تیروئید که در این مطلب گفته شد، نمانید. اگر می‌خواهید درباره کم‌کاری تیروئید و پرکاری تیروئید بیشتر بدانید، دو مطلب زیر را بخوانید:

توجه: محتوای مجله زوم لایف، جایگزین نسخه پزشکان نیست. اگر مشکل پزشکی دارید، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.