از بین بردن جرم دندان و رفع پلاک دندان را می‌توانید در خانه و با استفاده از روش‌های سنتی انجام دهید. رفع جرم و پلاک دندان در خانه با استفاده از مواد طبیعی، شما را از پرداخت هزینه‌های دندان‌‌پزشکی خلاص می‌کند. در ادامه چند روش خانگی برای از بین بردن جرم دندان را بخوانید.

جرم دندان چیست و چطور تشکیل می‌شود؟

جرم دندان در حقیقت جرم تجمع محکم و سخت شده پلاک‌های میکروبی است که به دندانها چسبیده‌اند و با مسواک زدن نیز تمیز نمی‌شوند. پلاک میکروبی نه تنها باعث پوسیدگی دندان می‌شود، بلکه فعالیت میکروب‌های موجود در آن باعث آسیب به لثه و ایجاد التهاب در ناحیه لثه (ژنژیویت) نیز خواهد شد. اگر شخصی خوب مسواک نزند، پلاکهای میکروبی کاملاً حذف نمی‌شوند و به تدریج بر ضخامت آنها افزوده می‌شود، پلاکهای میکروبی ضخیم شده، تحت تأثیر کلسیم بزاقی می‌توانند به مواد معدنی موجود در دندان اتصال شیمیایی پیدا کنند. این فرایند منجر به تشکیل جرم می‌شود (1).

تفاوت بین پلاک و جرم دندان

اصطلاحات پلاک دندان و جرم دندان اغلب به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما دقیقاً یکسان نیستند. در ادامه درباره تفاوت پلاک دندان و جرم دندان بیشتر توضیح داده‌ایم (2).

پلاک دندان چیست؟

پلاک ماده‌ی چسبناک، بدون رنگ و نرمی است که در اطراف خط لثه جمع می‌شود. پلاک غشایی از باکتری است که از ذرات غذا و بزاق ساخته شده و هر روز بر روی دندان‌ها جمع می‌شود. پلاک سبب آسیب به دندان‌ها و لثه‌ها می‌گردد زیرا می‌تواند موجب کرم خوردگی دندان، بیماری لثه و التهاب لثه شود و در صورتی که هر روز از بین نرود می‌تواند سخت‌تر شده و تبدیل به جرم شود.

اگر پلاک دندان از بین نرود می‌تواند منجر به مشکلات جدی و دردناک دندان شود:

• پوسیدگی دندان: زمانی که پلاک با قند در دهان ترکیب می‌شود (ناشی از غذا یا نوشیدنی)، موجب تولید اسید می‌شود. این اسید سبب پوسیدگی یا ایجاد حفره در دندان‌ها می‌گردد.
• جرم دندان: پلاک با گذشت زمان (پس از چند روز) سخت و آهکی شده و موجب تولید جرم می‌شود.
• التهاب لثه: زمانی که پلاک در خط لثه ایجاد شود موجب التهاب لثه می‌گردد.

خوشبختانه، پلاک به راحتی با مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و شست‌شوی روزانه قابل برطرف شدن است. پلاک در هشت ساعت شکل می‌گیرد، بنابراین حتماً قبل از خوابیدن نیز مسواک بزنید.

جرم دندان چیست؟

جرم به رنگ زرد یا قهوه‌ای مایل به زرد است و بصورت سخت، متخلل و شکننده می‌باشد. جرم می‌تواند ظاهر بسیار ناخوشایندی داشته باشد و در امتداد خط لثه شکل بگیرد. جرم از پلاک سخت شده‌ای تشکیل شده که از بین نرفته است. دلیل سختی آن این است که از رسوبات معدنی موجود در بزاق، حاصل شده است.

اگر جرم دندان از بین نرود، به رشد و آهکی شدن خود ادامه می‌دهد و می‌تواند مشکلات زیر را ایجاد کند:

• پوسیدگی دندان؛
• بیماری لثه؛
• افتادن دندان؛

9 روش از بین بردن جرم دندان

رفع جرم دندان که یک ماده نرم و چسبنده است و حاوی میلیون‌ها باکتری، کار ساده‌ای نیست و در طولانی مدت باعث پوسیدگی دندان و بیمار‌یهای لثه می‌شود. در ادامه چند روش خانگی برای از بین بردن جرم دندان را توضیح داده‌ایم که با استفاده از آنها می‌توانید به راحتی در منزل از دندان‌های خود مراقبت کرده و از آسیب دیدن دندان‌ها و یا ایجاد جرم‌های سنگین بر روی دندان‌های خود جلوگیری کنید.

1. جوش شیرین و نمک

جوش شیرین یک ماده قدرتمند است که خاصیت ضد باکتریایی دارد و در سفید شدن دندان ها نقش موثری ایفا می کند. ۱ قاشق غذاخوری جوش شیرین را با یک قاشق نمک مخلوط کنید و این مخلوط را روی مسواک خود بریزید. همچنین می توانید مخلوط نمک و جوش شیرین را روی خمیر دندان خود بریزید. توجه داشته باشید که بیش از یک بار در هفته از جوش شیرین برای دندان ها استفاده نکنید، چرا که این امر می تواند منجر به آسیب مینای دندان شود (3).

2. پوست پرتقال موثر در از بین بردن جرم دندان

آیا تا به حال فکر کرده اید که با بقایای پوست پرتقال چه کارهایی می توانید انجام دهید؟ مرکبات به طور کلی برای از بین بردن پلاک دندان بسیار مناسب هستند، چرا که خاصیت اسیدی دارند. شما می توانید به مدت ۲ الی ۳ دقیقه پوست پرتقال را روی دندان خود قرار دهید. همچنین می توانید از آن یک خمیری به دست آورید و آن را روی دندان هایتان قرار دهید. پس از گذشت ۲ الی ۳ دقیقه دهان خود را با آب ولرم بشویید. چندین بار در هفته این عمل را تکرار کنید.

3. آب لیمو

برای به دست آوردن نتیجه بهتر می توانید به جای پرتقال از آب لیمو استفاده کنید. اسیدهای لیمو نه تنها پلاک را در خود حل می کنند، بلکه موجب سفید شدن دندان ها نیز می شوند. مسواک خود را در آب لیمو تازه فرو کنید و آن را به آرامی روی دندان هایتان بمالید. به مدت یک دقیقه صبر کنید. توجه داشته باشید که لیمو یک ماده ای بسیار قوی است و می تواند باعث فرسایش دندان ها شود، به همین دلیل با دقت از آن استفاده کنید.

4. دانه کنجد مفید برای از بین بردن جرم دندان

دانه های کنجد از جهات مختلف بی نظیر هستند، از آن ها برای چاشنی سالاد یا حتی از بین بردن جرم دندان می توانید استفاده کنید. دانه های کنجد به عنوان یک اسکراب طبیعی عمل کرده و همزمان دندان ها را صاف و تمیز می کنند. یک قاشق غذاخوری کامل دانه های کنجد را داخل دهان ریخته و به خوبی آن را بجویید. باید بتوانید در دهان خود از دانه های کنجد یک خمیر درست کنید و توجه داشته باشید که در فرآیند جوییدن بلعیده نشود. حال دندان هایتان را با خمیر و یک مسواک خشک تمیز کنید. این عمل را دو بار در هفته انجام دهید.

5. پراکسید هیدروژن و دهانشویه

پراکسید هیدروژن و دهانشویه هر دو خواص ضد میکروبی دارند. 1 قاشق غذاخوری دهانشویه را با 3 قاشق محلول پراکسید هیدروژن 3 درصد مخلوط کنید. چند دقیقه این ترکیب را در دهان خود غر غره نموده و سپس با آب دهان خود را تمیز کنید.

6. از بین بردن جرم دندان با روغن نارگیل

روغن نارگیل یکی دیگر از موادی است که تقریبا در تمامی خانه ها وجود دارد. روغن تراپی روشی است که امروزه افراد زیادی از آن استفاده می کنند. لازم به ذکر است که روغن کثیفی دهان را جذب می کند و همچنین در برابر میکروارگانیسم های ساکن آن اثر ضد باکتریایی دارد. یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل را به مدت 10 الی 15 دقیقه در دهان خود بگردانید. سپس آن را بیرون بریزید و دهانتان را با آب گرم به خوبی بشویید.

7. توت فرنگی و گوجه فرنگی مفید برای از بین بردن جرم دندان

گوجه فرنگی و توت فرنگی هر دو سرشار از ویتامین C هستند. هر کدام را که مایل باشید می توانید خرد کرده و از آن یک خمیر تهیه نموده و آن را روی دندان هایتان بمالید. 5 دقیقه صبر کنید و سپس آبکشی نمایید.

8. آلوئه ورا و گلیسیرین

به اندازه 1 قاشق غذاخوری ژل آلوئه ورا، ۴ قاشق غذاخوری گلیسیرین گیاهی، 10قطره روغن اسانس لیمو و 4 قاشق غذاخوری جوش شیرین را در 1 فنجان آب مخلوط کنید. به قدری این مخلوط را هم بزنید تا حالت خمیری به دست آید. روزانه یک بار دندان های خود را با این مخلوط مسواک بزنید تا جرم دندان هایتان کاهش یابد. پس از آن که جرم ها از بین رفتند، بهتر است هر 3 الی 4 روز یک بار این کار را تکرار کنید.

9. از بین بردن جرم دندان با میخک

این ادویه از دیرباز به عنوان داروی ضد درد برای دندان درد مورد استفاده قرار می گرفت. همچنین میخک با میکروب های دهان مبارزه می کند. میخک ها را خرد کرده، کمی روغن زیتون به آن اضافه نمایید و مخلوط را روی قسمت هایی که جرم تشکیل شده است، قرار دهید. ایده دیگر این است که به طور منظم میخک ها را بجویید تا بوی بد دهانتان کاهش یابد و باکتری ها از بین بروند. میخک را می توانید همچون آدامس بجوید.

سایر روش‌های جرم گیری دندان

مطمئن‌ترین روش برای جلوگیری از تبدیل پلاک به جرم و دفع کردن اثرات بیماری لثه، رعایت بهداشت منظم و موثر دهان و دندان است.

• دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک بزنید، ترجیحاً پس از خوردن- مسواک زدن دندان‌ها را به محض ظاهر شدن اولین دندان کودک شروع کنید. تا رسیدن کودک به سن شش سالگی بر مسواک زدن وی نظارت کنید.
• هر روز از نخ دندان استفاده کنید.
• مسواک خود را هر سه تا چهار ماه تعویض کنید.
• دو بار در سال جهت معاینه و تمیز کردن دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید.

جلوگیری از ایجاد جرم و پلاک دندان

نکات مهم برای جلوگیری و رفع جرم و پلاک دندان عبارتند از (5):

• رعایت بهداشت روزانه دهان و دندان ضروری است.
• بعد از هر وعده غذایی حداقل دو دقیقه دندان‌ها را مسواک بزنید و ترجیحا از خمیر دندان‌های طبیعی استفاده کنید زیرا خمیر زندان‌های تجاری بیشتر به سلامتی آسیب می‌زند.
• هر شب قبل ازخواب باقیمانده غذاها را با نخ دندان خارج کنید.
• برای دهان شویه از دمکرده نعنا و آویشن استفاده کنید.
• اگر به پزشک مراجعه کنید به شما می‌گویند که خیلی دندان‌ها را جرم‌گیری نکنید تا مینای دندان آسیب ببیند.
• از مصرف دخانیات اجتناب کنید چون باعث تولید جرم در خطوط لثه می‌شود.
• غذاهای شیرین و حاوی نشاسته موجب رشد باکتری‌ها در دهان می‌شود، پس مصرف تنقلات را کاهش بدهید.
• بعد از مصرف وعده‌های غذایی به میزان کافی آب بنوشید تا ذرات غذا از میان دندان‌ها خارج شوند.
• مصرف میوه‌هایی مانند سیب و خربزه بعد از صرف غذا به پاکسازی دندان‌ها کمک می‌کند.
• مصرف میوه‌های حاوی ویتامین C به سلامت عمومی بدن و در نتیجه سلامت دهان و دندان کمک می‌کند.

سخن پایانی

جرم دندان علاوه بر سلامتی، زیبایی‌ ظاهرتان را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. پس مسواک بزنید، نخ دندان را فراموش نکنید و بهداشت دهان و دندان را کاملا رعایت کنید. در صورتی که دندان‌های شما حساس شده یا واکنش شدید از خود نشان می‌دهد، حتما با دندانپزشک مشورت کنید.