آفت دهان یکی از بیماری‌های شایع دهان است که به صورت ضایعات دردناک در مخاط دهان، زبان یا لثه ظاهر می‌شود. آفت در دهان ممکن است منشأ ارثی داشته باشد یا توسط یک عامل محیطی مشترک مثل یک نوع ماده‌ی غذایی خاص و آلرژی‌زا بروز کند. اگر دچار آفت دهان شدید و می‌خواهید درمانش کنید در ادامه روش‌هایی کاربردی و خانگی برای درمان آفت دهان را مطالعه کنید.

آفت دهان چیست؟

آفت دهان یک زخم کوچک در داخل دهان است که به رنگ سفید یا خاکستری با حاشیه قرمز دیده می­‌شود. آفت دهان عموما روی بخش­‌های نرم دهان مانند زبان، داخل گونه‌ها و سطح داخلی لب­ها ظاهر می­‌شود.

آفت‌­های دهانی واگیردار نیستند و عموماً در عرض حدود یک هفته، خودشان بهبود می­‌یابند. آن­ها کمتر از یک سانتیمتر قطر دارند و به صورت تکی و یا دسته‌ه­ای ظاهر می­‌شوند. نوع نادرتر و شدیدتر آفت، زخم­‌های بزرگ­تری ایجاد می‌­کند، که ممکن است دو هفته یا بیشتر ادامه داشته باشد و می‌­تواند جراحت نیز ایجاد کند.

دلایل بروز آفت در دهان

بعضی از مردم دائماً دچار آفت دهانی هستند در حالی که عده‌ای دیگر هیچ گاه درگیر آن نمی­‌شوند. ضعف سیستم ایمنی، استرس و یا حساسیت به یک غذای خاص، می­‌توانند از فاکتورهای امکان ابتلا به آفت‌­های دهانی تکرار شونده باشند.

آکادمی پزشکی دهان و دندان آمریکا توصیه می‌­کند فردی که مکرراً دچار آفت در دهان می­‌شود­ باید لیستی دقیق از زمان بروز آفت در دهان و همه عوامل ممکن برای ایجاد آن­ها را تهیه کند. این کار می‌­تواند کمک کند پی‌ببریم آیا ارتباطی بین بروز این زخم­‌ها و رژیم غذایی یا سبک زندگی وجود دارد یا خیر.

در برخی موارد، آفت در­ دهان ممکن است نتیجه یک عفونت ویروسی و یا یک شرایط طولانی مدت مانند بیماری کرون، کمبود ویتامین و یا تغییرات هورمونی باشند.

علائم آفت دهان چیست؟

آفت دهان معمولا زخمی گرد یا بیضی شکل سفید یا زرد رنگ است که دور تا دور آن قرمز شده باشد. آفت دهان به سه شکل بروز می‌کند که عبارتند از:

• آفت‌های کوچک (minor) که 80% شیوع دارند.
• آفت‌های بزرگ (major) که 10% شیوع دارند.
• آفت های تبخالی (Herpetiform) که 10% شیوع دارند.

علائم آفت دهان به طور کلی به موارد زیر محدود می‌شود ولی با این‌حال ممکن است، آفت دهان علائم دیگری نیز داشته باشد که شناخته شده نیست:

زخم در دهان

در آفت دهان، زخم‌هایی کوچک و کم عمق و عموما دردناک که در دهان و زبان و عمدتا پشت لب‌ها و زیر لثه ها به وجود می‌آیند. حاشیه این زخم‌ها توسط یک هاله قرمز پوشیده شده است. این زخم‌ها می‌توانند در گونه‌ها، لب‌ها و گلو ظاهر شوند.

درد یا سوزش در دهان

وجود آفت در دهان، باعث دردهای سوزناکی می‌شود که عموما با خوردن غذا بیشتر احساس می‌شوند. اگر این زخم‌ها روی لب ایجاد شوند، به موقع خنده و یا حتی حرف زدن نیز، درد احساس می‌شود.

درمان آفت دهان

آفت دهان معمولاً 1 الی 2 هفته طول می‌کشد تا از بین برود، اما روش‌های خانگی وجود دارد که با انجام آن‌ها می‌توانید زمان را کاهش دهید. (1)

1. اجتناب از برخی غذاها

برای درمان آفت، باید از غذاهای بسیار تند، نمکی و یا اسیدی، پرهیز نمایید زیرا موجب تحریک آفت‌ها و توقف روند بهبودی آن­ها می­‌شود. حتی نوشیدنی‌های داغ و غذاهایی که حاشیه­‌ها و کناره‌­های تیز دارند، مانند تک‌ه­ای تست، می­‌توانند ایجاد ناراحتی کنند.

2. شستشو با نمک

مردم همچنین از روش­‌های جایگزین طبیعی مانند محلول نمکی برای بهبود روند درمان استفاده می‌­کنند. 30 ثانیه شستشوی دهان با محلول آب نمک با بالابردن غلظت کلرید سدیم و جمع‌کردن آب غشاء اطراف آفت دهان به بهبود آبسه‌ها و زخم‌های بازی مثل آفت در دهان کمک می‌کند.

3. شستشوی دهان و دندان با مسواک نرم

مراقبت از دهان و آسیب وارد نکردن به آفت، باعث سرعت گرفتن درمان آفت می­‌شود. استفاده از یک مسواک نرم از تحریک آفت دهان ممانعت می­‌کند. بهداشت خوب دهان و دندان با تمیز نگه­داشتن دندان‌­ها و لثه­‌ها از عفونی شدن زخم‌­ها جلوگیری می‌­کند.

4. مصرف ماست

مصرف ماست پروبیوتیک با کیفیت، برای آفت‌ دهان بسیار مفید است. پروبیوتیک مانند یک صافی عمل می‌کند و فقط به باکتری‌های مناسب اجازه‌ی حضور در دهان می‌دهد. این‌کار باعث آرام‌ترشدن زخم و بهبود آفت دهان می‌شود. از‌طرفی، نرمی و خنکی ماست به کمتر‌شدن درد ناشی از آفت کمک می‌کند.

5. استفاده از چای سیاه

یکی از بهترین روش‌های خانگی برای تسکین درد آفت دهان، استفاده از چای سیاه است. پس اگر دچار آفت دهان شدید، چای کیسه‌ای را مستقیم روی آفت دهان قرار دهید تا دردتان آرام شود. می‌توانید چای سرد‌شده را نیز به‌عنوان دهانشویه غرغره کنید. «تانن» موجود در چای تأثیر مثبتی برای التیام آفت دهان دارد.

6. استفاده از یخ

وقتی دچار آفت دهان می‌شوید، مکیدن مکعب‌های کوچک یخ باعث تسکین و کاهش سوزش و التهاب زخم می‌شود. سردی یخ، جریان خون‌رسانی به آفت دهان را کاهش می‌دهد؛ در نتیجه درد و تورم آفت هم کمتر می‌شود.

7. مصرف مکمل زینک(روی)

کمبود روی می‌تواند با آفت‌ دهان مرتبط باشد. بنابراین مصرف مکمل روی می‌تواند مشکل را حل کند. اما باید یادتان باشد؛ مصرف طولانی‌مدت قرص زینک باید حتما تحت نظر پزشک باشد.

مصرف روزانه‌ی مکمل‌های حاوی 150 میلی‌گرم روی، تعداد دفعات آفت‌زدن را از 50 درصد به 100 درصد کاهش می‌دهد. مصرف یک مکمل روی خوب و با کیفیت یک یا دو بار در روز یکی از آسان‌ترین راه‌های کمک به بهبود آفت دهان محسوب می‌شود.

8. استفاده از ویتامین E

یک کپسول ویتامین E را باز کنید و مایع داخل آن را روی آفت دهان بگذارید. روغن حاوی ویتامین E مثل یک پوشش روی زخم را می‌پوشاند و مانع از عفونت آن می‌شود و این به روند بهبود و درمان سریع‌تر آفت دهانی کمک می‌کند.

9. استفاده از مکمل ویتامین B12

ویتامین B 12 به کارکرد معمول مغز و سیستم عصبی کمک می‌کند و نقش مهمی در تولید سلول­‌های گلبول قرمز دارد. یک بررسی نشان می‌دهد استفاده از مکملهای ویتامین B12، مقدار درد آفت‌­ها، بروز بیماری و تعداد زخم­‌های ایجاد شده در یک ماه را کاهش می‌دهد (2).

درمان سریع آفت دهان با آفتین ژل

درمان قطعی و سریع آفت دهان با استفاده از آفتین ژل امکانپذیر است. آفتین ژل محصولی کاملا جدید حاوی عصاره گیاهی است که معمولا با یکبار مصرف و در زمان 20 ثانیه آفت دهان را درمان می‌نماید. درد و ناراحتی بیمار بعد از چند دقیقه کاهش یافته و آثار آفت دهان بعد از مدت کمی التیام و بهبود می‌یابد.

توجه: استفاده به موقع در مراحل اولیه که همراه با درد و سوزش می‌باشد از تشکیل و بوجود آمدن آفت دهان جلوگیری می‌نماید.

راهنمای استفاده از آفتین ژل

ابتدا محل آفت را در دهان مشخص کنید سپس به کمک سر سرنگ و به آرامی به اندازه یک قطره از آفتین ژل را روی گوش پاک کن قرار دهید و دقیقا روی ناحیه آفت دهان به آرامی به مدت 20 ثانیه فشار دهید و بلافاصله دهان را با آب فراوان بشوئید.

نحوه تاثیر آفتین ژل

استفاده از آفتین ژل در روز اول از تبدیل شدن به آفت جلوگیری می‌کند و اگر در روزسوم، پنجم و دوازدهم استفاده شود در‌‌ همان مرحله رشد آفت را متوقف ساخته و  بلا فاصله خونرساني در محل آفت دهان شروعو به سرعت وارد فاز ترميم و بهبودي مي‌شود.

درد و سوزش و ناراحتی بیمار سریعا کاهش یافته سیر بهبودی سریعا انجام می‌شود. این ژل فقط در 20 ثانیه و تنها با یکبار استفاده آفت را درهرمرحله‌ای از رشد و یا قبل از آنکه باشد متوقف می‌سازد و تاثیرات بهبودی آنرا می‌توان دید.

پیشگیری از بروز آفت دهان

از آنجایی که این زخم‌ها به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شوند، پیشگیری چندانی ندارد اما عوامل زیر، خطر بروز را کاهش می‌دهند:

مسواک بزنید

سعی کنید در روز 2 نوبت، دندان‌های خود را مسواک کنید و از نخ دندان برای تمیز کردن مابین دندان‌هایتان استفاده کنید.

استرس و اضطراب نداشته باشید

سعی کنید در هنگام بروز استرس، از روش‌های مدیتیشن و ورزش‌های هوازی استفاده کنید تا استرس را از خود دور کنید.

مراقب غذاهایی که می‌خورید، باشید

ممکن است شما به برخی مواد موجود در غذا حساسیت داشته باشید، که باعث بروز آفت در دهان‌ شود. اگر زیاد آفت می‌زنید، لیست غذاهایی که می‌خورید را یادداشت کنید.

زینک مصرف کنید

کمبود روی یا زینک سبب بروز این بیماری نیز می‌شود. سعی کنید از خوراکی‌های: حبوبات، سبزیجات، غلات، آجیل و انواع مغزها برای افزایش روی استفاده کنید.

ویتامین ب و آهن خود را بالا ببرید

استفاده از: نخود، جگر، عدس، اسفناج، کشمش و آب گوجه فرنگی، آهن شما را افزایش می‌دهد. همچنین غذاهایی همچون: تخم مرغ، لبنیات و گوشت، مغزها و دانه‌ها، اسفناج و… سرشار از ویتامین گروه ب هستند.

چه وقت باید به دکتر مراجعه کنیم؟

آفت­ دهانی بدون درمان از بین خواهند رفت و عموماً نشانه مشکل مهمی نیستند. اگر زخم­‌ها بیش از 3 هفته طول بکشند، فرد دچار مشکل بلع و یا بیماری شود، باید به دکتر مراجعه کند. در برخی موارد، آفت­‌های دهان می‌­توانند نشانه یک شرایط جدی مانند بیماری‌­های دستگاه گوارش باشند. اگر کسی هر یک از نشانه­‌های زیر را دارا باشد، باید با به دکتر مراجعه کند:

• خستگی غیر قابل توجیه برای بیشتر از چند روز؛
• التهاب یا درد در نقاط دیگری از بدن؛
• تب؛
• سوزش چشم‌ها؛
• درد شکم؛

اگر آفت­‌های دهان به طور منظم و مدت طولانی ایجاد شدند، بهتر است با یک دکتر متخصص مشورت شود. بهتر است که سابقه زمان‌­های ایجاد آفت­‌های دهان و هر عامل مستعد ایجاد آن­ها را مانند غذای تند، به خاطر بسپارید.

توجه: محتوای مجله زوم لایف، جایگزین نسخه پزشکان نیست. اگر مشکل پزشکی دارید، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.