پاکسازی ریه‌ها برای سالم ماندن آنها آنقدر مهم است که بدون ریه‌های سالم، مدت زیادی زنده نیستید! برای سالم نگه‌داشتن ریه‌ها خوب است که روش‌های پاکسازی ریه‌ها را بدانیم و با انجام آنها ریه‌های سالمی داشته باشیم. در ادامه این مطلب از سایت زوم لایف، روش‌های تمیز کردن و پاکسازی ریه‌ها را توضیح داده‌ایم.

سلامت ریه به­ منظور سلامت کلی فرد بسیار بسیار حائز اهمیت است. ریه‌ها اندام‌هایی هستند که به طور خودبه‌خودی کار پاکسازی را انجام می‌دهند و وقتی تماس با مواد آلاینده‌ متوقف می‌شود، مثلا وقتی سیگار کشیدن تمام می‌شود، شروع به درمان خودشان می‌کنند.

پس‌ از اینکه ریه‌ها در تماس با آلاینده‌ مانند دود سیگار قرار می‌گیرند، ممکن است شخص در قفسه‌ سینه‌ خود احساس سنگینی، گرفتگی یا التهاب کند. جمع شدن خلط در ریه‌ها باعث تجمع میکروب‌ها و پاتوژن‌­ها در گلو می‌شود و این موضوع به احساس سنگینی در قفسه سینه می‌افزاید. افراد می‌توانند از تکنیک‌های خاصی استفاده کنند تا به پاکسازی ریه‌ها و رفع مخاط و مواد آلاینده کمک کنند و گرفتگی سینه و دیگر علائم ناراحت‌کننده را برطرف کنند.

چرا پاکسازی ریه‌ها مهم است؟

سلامت ریه برای سلامت عمومی یک فرد بسیار مهم است. ابتدا اجازه دهید پیش از هرچیز شما را با مکانیزم ریه‌ها آشنا کنیم تا دلیل اهمیت پاکسازی ریه‌ها را بهتر درک کنید. ریه ها، دو عضو بزرگ در قفسه سینه هستند که هوای منتقل شده از نای و لوله‌های برونش را دریافت می‌کنند و اکسیژن موجود در هوای استنشاق شده را استخراج کرده وارد جریان خون می‌کنند. در همان زمان، دی‌اکسیدکربن از خون حذف شده و از طریق بازدم در هنگام تنفس، از بدن خارج می‌شود.

در واقع این ریه‌ها هستند که اکسیژن لازم را به باقی اعضای بدن می‌رسانند، بنابراین سالم و قوی نگه‌داشتن آن‌ها اهمیت زیادی دارد. زمانی ریه‌های شما شرایط معمولی و ایده‌آل را دارند که از التهاب، تورم و انسداد ناشی از خلط و موکوس اضافی (خِلط) در ریه‌ها خبری نباشد.

افراد بسیاری وجود دارند که از بیماری‌های تنفسی رنج می‌برند، خصوصا در این روزها با وجود ویروس کرونا و هوای آلوده. آن‌ها می‌بایست برای سلامتی سایر اعضای بدن، به پاک‌کردن ریه‌های شان از هرگونه آلودگی و سم بپردازند. برخی از روش‌های پاکسازی ریه‌ نیز می‌توانند مجاری تنفسی را باز کنند، ظرفیت ریه‌ها را تقویت کنند و التهاب را کاهش دهند. در ادامه روش‌های پاکسازی ریه‌ها را بخوانید:

پاکسازی ریه با روش های طبیعی

در زیر، نگاهی به تمرینات تنفسی و تغییرات سبک زندگی می‌اندازیم که به دفع مخاط اضافی از ریه‌ها و تقویت سلامت سیستم تنفسی کمک می‌کنند.

1. تمیز نگه‌داشتن هوای داخل خانه

هوای که شما تنفس می‌کنید تاثیر بسیار زیادی بر سلامت ریه‌ها دارد. آلاینده‌های هوا شامل مونوکسیدکربن، گاز رادون، فرمالدئید، بنزن، آمونیاک و تری کلرواتیلن (در میان دیگران) می‌تواند آسیب به ریه های شما را ایجاد کند. شما ممکن است کنترلی بر روی آلودگی هوای بیرون از خانه نداشته باشید، اما می‌توانید کیفیت هوای داخل ساختمان را بهبود ببخشید.

یکی از روش‌های تمیزکردن هوای داخل خانه، تمیز کردن و از بین‌بردن گردوغبار است. خوب است که به طور منظم از جاروبرقی استفاده کنید، از پاک‌کننده‌های قوی و شیمیایی با رایحه‌های تند کمتر استفاده کنید. همچنین می‌توانید برای تمیز کردن هوای داخل خانه از گیاهان استفاده کنید.

این 7 گیاه هوای خانه‌تان را پاک و تمیز می‌کند:

• نخل بامبو؛
• فیکوس؛
• پیچک انگلیسی؛
• سرخس بوستون؛
• پاتوس طلایی؛
• گیاه عنکبوتی؛
• نخل خرمای کوتوله؛

2. پاکسازی ریه با بخور

بخار درمانی یا بخور دادن شامل استنشاق بخار آب به‌منظور باز کردن مجاری تنفسی و کمک به ریه‌ها در تخلیه‌ی مخاط است.

افرادی که دچار بیماری‌های ریوی هستند ممکن است متوجه شوند که علائمشان در هوای سرد یا خشک بدتر می‌شود. این شرایط آب و هوایی می‌تواند غشای مخاطی در مجاری تنفسی را خشک کرده و جریان خون را محدود کند.

برعکس، بخار به گرما و رطوبت هوا می‌افزاید، که می‌تواند تنفس را تقویت کند و به نرم شدن مخاط موجود در مجاری تنفسی و ریه‌ها کمک کند. استنشاق بخار آب یا همان بخور دادن می‌تواند مسکن فوری باشد و به افراد کمک کند راحت‌تر نفس بکشند.

مطالعه‌ی مختصری بر روی 16 مرد مبتلا به انسداد ریوی مزمن (COPD) انجام شده است. COPD یک بیماری ریوی است که تنفس را سخت می‌کند. این مطالعه نشان داده است که ماسک ­درمانی با بخور در مقایسه با ماسک ­درمانی بدون بخور می‌تواند ضربان قلب و میزان تنفس را تا حد قابل‌ توجهی کاهش دهد.

اما شرکت‌کنندگان در این تحقیق، بهبود مداومی را در عملکرد تنفسی‌شان گزارش نکرده‌اند. این درمان می‌تواند یک‌ راه حل موقت اما مؤثر باشد. محققان باید بررسی‌های بیشتری را قبل از درک کامل مزایای بخور درمانی روی سلامت و پاکسازی ریه‌ انجام دهند.

3. سرفه کردن‌های کنترل‌شده

سرفه کردن‌های کنترل‌شده می‌تواند به منتقل کردن خلط در طول مجرای تنفسی کمک کند. سرفه کردن یک روش طبیعی بدن برای بیرون انداختن سموم محصورشده در مخاط است. سرفه کردن‌های کنترل‌شده خلط اضافه را در ریه‌ها نرم می‌کند و آن را از مجراهای تنفسی بیرون می‌فرستد.

پزشکان توصیه می‌کنند افراد مبتلا به COPD این تمرین را برای کمک به پاکسازی ریه‌ یشان انجام دهند. افراد می‌توانند گام‌های زیر را برای پاک‌سازی ریه‌ از خلط اضافه، دنبال کنند:

• درحالی‌که شانه‌ها در حالت عادی و بدون فشار قرار دارند روی یک صندلی بنشینید و هر دو پا را صاف روی زمین بگذارید.
• دست‌ها را روی شکم تا کنید.
• به‌آرامی از طریق بینی نفس بکشید.
• درحالی‌ که روبه‌جلو خم‌شده‌اید دست‌ها را به شکم فشار دهید و عمل بازدم را انجام دهید.
• در حین بازدم 2 الی 3 بار سرفه‌ کنید و دهانتان را کمی باز نگه‌دارید.
• به‌آرامی عمل دم را از طریق بینی انجام دهید
• استراحت کنید و در صورت لزوم این حرکت را تکرار کنید.

4. پاکسازی ریه‌ از خلط

تخلیه وضعیتی به حالتی گفته می‌شود که شامل قرار گرفتن در پوزیشن­‌های مختلف به منظور استفاده از جاذبه برای بیرون راندن خلط از ریه‌ها، می‌باشد. این اقدام می‌تواند تنفس را تقویت کند و به درمان و پیشگیری از عفونت ریه کمک کند. تکنیک‌های تخلیه‌ وضعیتی بر اساس پوزیشن، متفاوت هستند.

تخلیه به کمر:

• روی زمین یا تخت دراز بکشید.
• بالشتی را زیر باسنتان قرار دهید تا مطمئن شوید که قفسه‌ی سینه پایین‌تر از باسن قرار گرفته است.
• به‌ آرامی از طریق بینی نفس بکشید و از طریق دهان بازدم را انجام دهید. هر بازدم باید دو برابر دم طول بکشد که این، “تنفس 1 به 2” نامیده می‌شود.
• این کار را به مدت چند دقیقه ادامه دهید.

تخلیه به پهلو:

• روی پهلو دراز بکشید و سرتان را روی بازو یا بالشت بگذارید.
• بالشتی را هم زیر باسنتان قرار دهید.
• الگوی تنفسی 1 به 2 را انجام دهید.
• به مدت چند دقیقه ادامه دهید.
• برای طرف دیگر پهلو نیز این کار را تکرار کنید.

تخلیه به شکم:

• چند بالشت را روی زمین قرار دهید.
• طوری روی زمین دراز بکشید که شکمتان روی بالشت‌ها قرار بگیرد. یادتان باشد که باسنتان بالاتر از قفسه‌ سینه شما باشد.
• دستانتان را به‌عنوان تکیه­‌گاه زیر سرتان تا کنید.
• الگوی تنفسی 1:2 را انجام دهید.
• به مدت چند دقیقه ادامه دهید.

5. ورزش کردن

ورزش منظم می‌تواند سلامت جسمی و روانی افراد را تقویت کند و خطر بسیاری از بیماری‌ها را کاهش دهد که از آن جمله می‌توان به سکته و حمله‌ی قلبی اشاره کرد. ورزش روی ماهیچه‌ها برای کار سخت‌تر متمرکز می‌شود که میزان تنفس بدن را هم افزایش می‌دهد و باعث می‌شود اکسیژن بیشتری به ماهیچه‌ها برسد. همچنین گردش خون را تقویت می‌کند و بدن در حذف مؤثرتر کربن‌ دی‌اکسید اضافه‌ای که در حین ورزش کردن تولید می‌شود مؤثرتر عمل می‌کند.

بدن شروع به سازگاری با نیازهای ورزش منظم می‌کند. ماهیچه‌ها یاد می‌گیرند که مؤثرتر از اکسیژن استفاده کنند و کربن ­دی‌اکسید کمتری تولید کنند. اگرچه برای افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی، ورزش کردن سخت‌تر است اما این افراد هم می‌توانند از ورزش منظم بهره ببرند. افراد مبتلا به COPD، فیبروز کیستیک و یا آسم باید قبل از شروع برنامه‌ ورزشی منظم با یک متخصص مشورت کنند.

6. نفس عمیق بکشید

روزی نیم‌ساعت تنفس عمیق می‌تواند به تصفیه‌ی ریه کمک کند. این عمل بسیاری از آلودگی‌ها را، که در ریه انباشته شده‌است، از بین می‌برد. مراقبه و یوگا، 2 شیوه‌ی فوق‌العاده برای این هدف هستند، به جنبه‌ی روانی تصفیه‌ی ریه نیز کمک می‌کنند.

7. ضربه زدن به قفسه‌ سینه

ضربه زدن هم یک روش مؤثر دیگر برای از بین بردن خلط اضافه از ریه‌ها است. درمانگرانِ مشکلات تنفسی دستشان را به‌صورت فنجان درمی‌آورند و به‌صورت ریتمیک به دیواره‌ی قفسه‌ی سینه ضربه می‌زنند تا مخاط گیر افتاده را از ریه‌ها بیرون برانند. ترکیب ضربه زدن به قفسه‌ سینه و تخلیه وضعیتی می‌تواند به پاکسازی ریه‌ از مخاط اضافی کمک کند.

8. پاکسازی ریه‌ با چای سبز

چای سبز حاوی آنتی‌اکسیدان‌های زیادی است و می‌تواند به کاهش التهاب ریه‌ها کمک کند. این ترکیبات حتی می‌توانند بافت ریه‌ها را از اثرات مضر استنشاق دود محافظت کنند. یک مطالعه‌ی جدید روی 1000 بزرگسال در کشور کره نشان داده است افرادی که حداقل 2 فنجان چای سبز در روز می‌نوشند عملکرد ریوی بهتری نسبت به کسانی که چای سبز نمی‌نوشند، دارند.

9. غذاهای ضدالتهاب

التهاب مجراهای هوایی می‌تواند تنفس را دشوار کند و باعث احساس سنگینی و گرفتگی در قفسه‌ی سینه شود. خوردن غذاهای ضدالتهاب می‌تواند التهاب‌ا را کاهش داده و این علائم را تسکین دهد.

غذاهای ضدالتهاب عبارت‌اند از:

• زردچوبه؛
• سبزیجات؛
• گیلاس؛
• بلوبری؛
• زیتون؛
• گردو؛
• لوبیا؛
• عدس؛

10. سبزیجات دارای برگ سبز

این نوع سبزیجات با دارا بودن ترکیبات بسیار مفید به سلامت ریه‌ها کمک بزرگی می‌کنند. برخی از این سبزیجات مثل کلم، کلم پیچ، کلم بروکلی، کلم قمری و گل کلم حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی برای دفع سموم ریه‌ها هستند. همچنین درصورت ترس از بروز سرطان ریه می‌توانید همیشه کلم مصرف کنید.

11. مصرف ویتامین C

دیگر انتی‌اکسیدان برای سلامت دستگاه تنفس و ریه‌ها، ویتامین C می‌باشد. درصورت منظم بودن مصرف این ویتامین تمام سموم بدن از بین رفته و پوست نیز در سلامت کامل قرار می‌گیرد. پزشکان براین باورند که ویتامین C در از بین بردن رادیکال‌های آزاد که به مرور زمان در ریه‌ها شکل گرفته‌اند، به بدن کمک می‌کند. همچنین این ویتامین نیز مثل سبزیجات دارای برگ سبز عمل کرده و از بروز سرطان ریه، جلوگیری می‌کند. مواد غذایی غنی از ویتامین C عبارتند از کیوی، فلفل قرمز، توت فرنگی، مرکبات، کلم بروکلی، انبه، آناناس، خربزه و طالبی.

12. پاکسازی ریه با مصرف سیر

سیر جزو مواد غذایی پرخاصیت به شمار می‌آید، به گونه‌ای که در حفظ سلامت ریه‌ها نیز نقشی پررنگ دارد، دقیقا مثل یک داروی مقوی. این مزیت با مصرف سیر از طریق ترکیبی به نام آلیسین ایجاد می‌شود. آلیسین به عنوان یک عامل آنتی بیوتیکی طبیعی قدرتمند در بدن عمل می‌کند و می‌تواند به از بین بردن عفونت های تنفسی که ممکن است موجب مسدود شدن ریه‌ها شود، کمک کند. همچنین مصرف سیر خام نقش ویژه‌ای در جلوگیری از ابتلا به سرطان هم دارد. درحقیقت سیر می‌تواند صدمات وارد شده به ریه ناشی از آلودگی، مصرف سیگار، و کیفیت بد هوا را به خوبی جبران کند.

13. پاکسازی ریه با زنجبیل

یکی از مواد غذایی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و پاکسازی ریه‌ها، زنجبیل است. زنجبیل می‌تواند مشکلات تنفسی ناشی از عفونت‌های سرماخوردگی یا آنفولانزا را کاهش دهد. زنجبیل یک غذای پاک‌کننده طبیعی است که دارای خواص ضدالتهابی نیز می‌باشد. قدرت زنجبیل برای کاهش التهاب و سرعت بخشیدن به بهبود عفونت‌های تنفسی کاربرد دارد. همچنین زنجبیل به خوبی می‌تواند کاهش دهند‌ی بسیار خوبی برای علائم آسم و سایر بیماری‌های تنفسی باشد.

14. غذاهای حاوی فلاونوئید

بسیاری از میوه‌ها از قبیل انواع توت‌ها و مرکبات حاوی ترکیباتی به نام فلاونوئیدها هستند که نقش موثری در پاکسازی ریه‌ها دارند. این ترکیبات اثرات آنتی‌اکسیدانی روی اندام‌های مختلف بدن از جمله ریه‌ها دارند. سیب، زغال اخته، پرتقال، لیمو، گوجه فرنگی و کلم سرشار از فلاونوئیدها هستند.

نکات پایانی برای پاکسازی ریه‌ها

سموم حاصل از کشیدن سیگار یا آلودگی هوا که وارد ریه‌ها می‌شوند می‌توانند بر روی کل بدن تأثیر بگذارند. این سموم درنهایت در خلط گیر می‌افتند. سلامت تنفسی به این بستگی دارد که آیا بدن مخاط و خلط را به‌طور مؤثر از ریه و مجاری تنفسی می‌زداید یا نه. افرادی که ریه‌های آسیب‌دیده دارند ممکن است برای پاک‌سازی مخاط از سیستم تنفسی‌شان با مشکل مواجه شوند. بیماری‌های مزمن مانند COPD، آسم و فیبروز کیستی باعث تولید مخاط اضافه یا غلظت غیرعادی مخاط می‌شود که می‌تواند ریه‌ها را مسدود کند.

تکنیک‌های پاک‌سازی ریه شامل تخلیه‌ی وضعیتی، ضربه زدن به سینه و تمرینات تنفسی می‌توانند به بیرون راندن خلط از ریه‌ها و مجاری تنفسی کمک کنند. بخور درمانی می‌توانند تسکین موقتی برای افرادی باشد که از گرفتگی سینه یا بیمارهای تنفسی مزمن رنج می‌برند.

ورزش منظم، نوشیدن چای سبز و خوردن غذاهای ضدالتهاب جزو تغییرات سبک زندگی محسوب می‌شوند که می­‌توانند سلامت ریه‌ها را تقویت کرده و خطر بیماری‌ها را کاهش دهند.

سخن آخر

سعی ما در این مقاله بر این است که به افرادی که سیگار می‌کشند، دچار مشکلات تنفسی هستند و یا بیش از اندازه در با محیط‌های آلوده حضور دارند، با روش‌هایی ساده و موثر به پاکسازی ریه‌های آن‌ها کمک کنیم.

توجه: محتوای مجله زوم لایف، جایگزین نسخه پزشکان نیست. اگر مشکل پزشکی دارید، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.