اگزما (Eczema) و درماتیت (Dermatitis) اصطلاحاتی هستند که برای توصیف بیماری‌های التهابی پوست به کار می‌روند. این بیماری‌ها باعث قرمزی، خارش و خشکی پوست می‌شوند و در برخی موارد می‌توانند منجر به تاول، ترک و عفونت شوند.
در این مقاله از مجله زوم لایف، به بررسی علل، علائم و روش‌های درمانی اگزما و درماتیت پرداخته‌ایم.
اگزما و درماتیت چیست؟
اگزما یک اصطلاح عمومی برای گروهی از بیماری‌های پوستی است که باعث التهاب، قرمزی و خارش پوست می‌شوند. درماتیت نیز به التهاب پوست اشاره دارد و معمولاً به‌عنوان یک بیماری مزمن پوستی در نظر گرفته می‌شود. این دو اصطلاح اغلب به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما درماتیت نوع خاصی از اگزما به شمار می‌رود.
انواع شایع اگزما و درماتیت
1. درماتیت آتوپیک
یکی از شایع‌ترین انواع اگزما، درماتیت آتوپیک است که معمولاً در کودکی آغاز شده و می‌تواند در بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. این بیماری بیشتر در افرادی که سابقه آلرژی یا آسم دارند، دیده می‌شود.
2. درماتیت تماسی
این نوع درماتیت ناشی از تماس پوست با مواد تحریک‌کننده یا آلرژن‌ها است. درماتیت تماسی به دو دسته تقسیم می‌شود:
- درماتیت تماسی تحریکی: ناشی از تماس مستقیم با مواد شیمیایی مانند شوینده‌ها، صابون‌ها و مواد آرایشی.
- درماتیت تماسی آلرژیک: زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده خاص (مانند نیکل، لاتکس یا برخی از گیاهان) واکنش نشان دهد.
3. درماتیت سبورئیک
این نوع درماتیت بیشتر در قسمت‌های چرب بدن مانند پوست سر، صورت و قفسه سینه ایجاد می‌شود و معمولاً به‌صورت شوره سر یا لکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته روی پوست ظاهر می‌شود.
4. درماتیت نومولار (سکه‌ای)
این نوع درماتیت به شکل لکه‌های دایره‌ای قرمز و ملتهب روی پوست ظاهر می‌شود و معمولاً با خشکی شدید و خارش همراه است.
5. درماتیت استازیس
این نوع درماتیت در افرادی که مشکلات گردش خون دارند، به‌ویژه در پاها، دیده می‌شود. علائم آن شامل ورم، قرمزی و زخم‌های پوستی است.
علل ایجاد اگزما و درماتیت
عوامل متعددی می‌توانند باعث بروز این بیماری‌های پوستی شوند، از جمله:
- عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی آلرژی، آسم یا اگزما خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
- سیستم ایمنی بیش‌فعال: برخی افراد سیستم ایمنی حساسی دارند که به مواد بی‌ضرر واکنش بیش از حد نشان می‌دهد.
- مواد محرک: مانند صابون‌ها، مواد شوینده، عطرها و برخی از فلزات.
- استرس و اضطراب: استرس می‌تواند عامل تشدید علائم اگزما باشد.
- تغییرات آب و هوایی: سرما و رطوبت پایین یا گرمای شدید می‌توانند اگزما را بدتر کنند.
- حساسیت‌های غذایی: برخی افراد با مصرف غذاهایی مانند لبنیات، تخم‌مرغ و آجیل دچار تشدید علائم می‌شوند.
علائم اگزما و درماتیت
علائم این بیماری بسته به نوع و شدت آن متفاوت است، اما شایع‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- خشکی و زبری پوست
- قرمزی و التهاب
- خارش شدید
- تاول و ترشح مایعات
- پوسته‌پوسته شدن و ترک‌های پوستی
- ضخیم شدن پوست در نواحی مزمن
روش‌های درمانی و مدیریت اگزما و درماتیت
1. درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی
- مرطوب‌کننده‌ها: استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های حاوی سرامید، شی باتر و روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل و روغن زیتون به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند.
- پرهیز از مواد محرک: استفاده از محصولات بدون عطر و پارابن و پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد توصیه می‌شود.
- استفاده از کمپرس سرد: برای کاهش خارش و التهاب می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد.
- حمام با آب ولرم و جو دوسر: اضافه کردن جو دوسر کلوئیدی به آب حمام می‌تواند به تسکین التهاب کمک کند.
2. داروهای موضعی و خوراکی
- کرم‌های استروئیدی: برای کاهش التهاب و خارش استفاده می‌شوند.
- مهارکننده‌های کلسینورین: مانند تاکرولیموس و پیمکرولیموس برای کاهش واکنش‌های ایمنی پوست به کار می‌روند.
- آنتی‌هیستامین‌ها: در صورت خارش شدید می‌توانند مفید باشند.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در مواردی که عفونت‌های باکتریایی وجود دارند، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
3. روش‌های درمانی جایگزین
- نوردرمانی: در موارد شدید، نوردرمانی با اشعه UVB برای کاهش التهاب توصیه می‌شود.
- طب سنتی و گیاهان دارویی: برخی از عصاره‌های گیاهی مانند آلوئه‌ورا، چای سبز و روغن درخت چای به تسکین علائم کمک می‌کنند.
نتیجه‌گیری
اگزما و درماتیت بیماری‌هایی مزمن و التهابی پوست هستند که می‌توانند زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهند. اگرچه این بیماری‌ها درمان قطعی ندارند، اما با مراقبت‌های مناسب، اجتناب از عوامل تحریک‌کننده و استفاده از روش‌های درمانی موثر، می‌توان علائم را کنترل کرد. در صورت شدت علائم، مشورت با پزشک متخصص پوست توصیه می‌شود.
توجه: محتوای مجله زوم لایف، جایگزین نسخه پزشکان نیست. اگر مشکل پزشکی دارید، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
source