ساعت‌های مکانیکی و اتوماتیک نماد ظرافت، دقت و مهارت مهندسی هستند. این ساعت‌ها علاوه بر نمایش زمان، اغلب به عنوان قطعاتی لوکس و یادگاری‌های ارزشمند شناخته می‌شوند. برای حفظ زیبایی و عملکرد بهینه این ساعت‌ها، رعایت نکات خاصی در مراقبت و نگهداری آن‌ها ضروری است. در این مقاله، به بررسی روش‌های اصولی برای محافظت از ساعت‌های مکانیکی و اتوماتیک می‌پردازیم.

۱. تمیز کردن منظم ساعت
الف) استفاده از پارچه نرم:
گرد و غبار و چربی‌های طبیعی پوست می‌توانند روی بدنه و بند ساعت جمع شوند. برای تمیز کردن روزانه، از یک پارچه نرم و خشک استفاده کنید. این کار به حفظ درخشندگی ساعت کمک می‌کند.

ب) شستشوی ملایم:
در صورت وجود بند فلزی، می‌توانید آن را با آب ولرم و صابون ملایم بشویید. دقت کنید که قبل از شستن، مقاومت ساعت در برابر آب را بررسی کنید. بندهای چرمی نباید خیس شوند، بلکه با یک پارچه مرطوب و نرم پاک شوند.

ج) تمیز کردن قسمت‌های کوچک:
برای تمیز کردن گوشه‌ها و شکاف‌ها، از مسواک نرم یا خلال دندان پیچیده‌شده در پارچه استفاده کنید.

۲. محافظت در برابر ضربه و خراشیدگی
ساعت‌های مکانیکی و اتوماتیک به دلیل ظرافت ساختاری، نسبت به ضربه حساس هستند. برای جلوگیری از آسیب:

ساعت را هنگام انجام کارهای سنگین یا ورزش‌های پرتحرک دربیاورید.
در صورت امکان، ساعت را در جعبه مخصوص یا قاب محافظ نگهداری کنید.
از قرار دادن ساعت در کنار اشیای تیز خودداری کنید تا از خراشیدگی جلوگیری شود.
۳. اجتناب از آب و رطوبت بیش از حد
الف) بررسی مقاومت در برابر آب:
حتماً میزان مقاومت ساعت در برابر آب را بررسی کنید. ساعت‌های مقاوم به آب معمولاً به صورت 30 متر، 50 متر یا بیشتر مشخص می‌شوند. با این حال، حتی ساعت‌های مقاوم به آب نیز نباید برای مدت طولانی در آب غوطه‌ور شوند.

ب) تعویض مهر و موم‌ها:
واشرهای آب‌بندی با گذشت زمان فرسوده می‌شوند. برای اطمینان از عملکرد ضدآب ساعت، مهر و موم‌ها را هر چند سال یک بار تعویض کنید.

۴. مراقبت از موتور داخلی
کوک کردن دستی:
برای ساعت‌های مکانیکی، کوک منظم (حدود یک بار در هفته) ضروری است. این کار باعث حفظ کشش فنر اصلی و عملکرد دقیق ساعت می‌شود.
استفاده مداوم از ساعت‌های اتوماتیک
ساعت‌های اتوماتیک با حرکت مچ دست کوک می‌شوند. اگر برای مدتی از آن استفاده نمی‌کنید، از دستگاه کوک‌کننده خودکار (watch winder) برای حفظ حرکت داخلی موتور استفاده کنید.

۵. دوری از مغناطیس‌ها و امواج الکترومغناطیسی
ساعت‌های مکانیکی در برابر میدان‌های مغناطیسی حساس هستند. قرار گرفتن در معرض آهن‌ربا یا دستگاه‌های الکترونیکی قدرتمند مانند تلفن‌های همراه و لپ‌تاپ می‌تواند باعث اختلال در عملکرد ساعت شود. برای جلوگیری از این مشکل، ساعت را از این منابع دور نگه دارید.

۶. ذخیره‌سازی صحیح
الف) جعبه مخصوص:
ساعت را زمانی که استفاده نمی‌کنید، در جعبه‌ای نرم و محافظ قرار دهید. این کار باعث جلوگیری از خراشیدگی و آسیب‌های محیطی می‌شود.

ب) دوری از نور مستقیم خورشید:
نور خورشید می‌تواند رنگ بندهای چرمی و صفحه ساعت را تغییر دهد. ساعت را در محیطی خنک و دور از نور مستقیم نگه دارید.

۷. سرویس و تعمیرات دوره‌ای
الف) تنظیمات و روغن‌کاری:
ساعت‌های مکانیکی نیاز به سرویس منظم دارند. توصیه می‌شود هر ۳ تا ۵ سال یک بار ساعت را نزد تعمیرکار متخصص ببرید برای تعمیر ساعت های لوکس و قدیمی به سایت زمانتیم سر بزنید تا تنظیمات و روغن‌کاری قطعات داخلی انجام شود.

ب) تشخیص علائم خرابی:
اگر ساعت عقب یا جلو می‌رود یا صداهای غیرمعمول تولید می‌کند، بهتر است فوراً آن را به تعمیرکار نشان دهید.

۸. بندهای چرمی و فلزی
بند چرمی:

از تماس با آب و رطوبت خودداری کنید.
برای حفظ نرمی، گاهی از واکس چرم استفاده کنید.
بند فلزی:

به‌طور منظم با آب و صابون تمیز کنید.
در صورت مشاهده خراش، می‌توانید آن را پولیش کنید.

۹. استفاده از ساعت به طور منظم
حرکت مداوم ساعت‌های اتوماتیک باعث حفظ روغن‌کاری قطعات داخلی می‌شود. اگر برای مدتی طولانی از ساعت استفاده نکنید، ممکن است نیاز به سرویس و تنظیم مجدد پیدا کند.

۱۰. محافظت از شیشه و قاب ساعت
از ضربه زدن به شیشه یا قاب خودداری کنید.
در صورت وجود خش، می‌توانید آن را پولیش کنید یا در صورت شدید بودن خش‌ها، شیشه را تعویض کنید.

۱۱. اجتناب از تماس با مواد شیمیایی
مواد شیمیایی مانند عطر، لوسیون، مواد شوینده و حتی کرم‌های ضدآفتاب می‌توانند به بدنه، شیشه یا بند ساعت آسیب برسانند. برای جلوگیری از این مشکل:

قبل از استفاده از این محصولات، ساعت خود را از دست خارج کنید.
پس از قرار دادن عطر یا کرم، صبر کنید تا خشک شود، سپس ساعت را ببندید.
۱۲. بررسی منظم قابلیت ضدآب بودن
مقاومت در برابر آب ساعت با گذشت زمان کاهش پیدا می‌کند. برای اطمینان از عملکرد ضدآب:

حداقل سالی یک بار آزمایش ضدآب انجام دهید.
اگر ساعت در معرض آب قرار گرفته یا به‌طور ناگهانی بخار داخل آن ایجاد شده است، فوراً به تعمیرکار مراجعه کنید.
۱۳. تعویض به‌موقع باتری در ساعت‌های اتوماتیک با عملکرد کوارتز
برخی از ساعت‌های اتوماتیک ممکن است ترکیبی از عملکرد مکانیکی و باتری کوارتز داشته باشند. در چنین مواردی:

باتری‌ها را به‌طور منظم تعویض کنید تا از نشت آن‌ها و آسیب به مدارهای داخلی جلوگیری شود.
هنگام تعویض باتری، از باتری‌های اصل و باکیفیت استفاده کنید.
۱۴. آزمایش دقت زمان‌سنجی ساعت
برای بررسی صحت عملکرد ساعت:

دقت زمان‌سنجی را حداقل هر ۶ ماه یک بار آزمایش کنید.
اگر ساعت به‌طور غیرمعمول کند یا تند کار می‌کند، این می‌تواند نشانه نیاز به تنظیم یا تعمیر باشد.
۱۵. جلوگیری از تغییرات ناگهانی دما
تغییرات دمایی شدید می‌تواند باعث انبساط یا انقباض قطعات داخلی ساعت شود و به آن آسیب برساند. برای محافظت:

از قرار دادن ساعت در معرض گرمای شدید (مثلاً داشبورد ماشین) یا سرمای زیاد خودداری کنید.
ساعت را قبل از ورود به محیط‌های خیلی گرم یا سرد از دست خارج کنید تا دمای آن با محیط سازگار شود.

۱۶. تنظیم تاریخ و زمان با دقت
هنگام تنظیم تاریخ و زمان در ساعت‌های مکانیکی و اتوماتیک:

عقربه‌ها را همیشه در جهت حرکت ساعت بچرخانید تا به چرخ‌دنده‌ها فشار وارد نشود.
از تنظیم تاریخ بین ساعت‌های ۹ شب تا ۳ صبح خودداری کنید، زیرا در این زمان چرخ‌دنده‌ها درگیر تنظیم خودکار تاریخ هستند و ممکن است آسیب ببینند.
۱۷. محافظت در برابر گرد و غبار
گرد و غبار می‌تواند وارد بدنه و موتور ساعت شود و باعث اختلال در عملکرد آن گردد. برای جلوگیری از این مشکل:

ساعت را در جعبه محافظ یا محفظه مخصوص نگهداری کنید.
هنگام تمیز کردن، از پارچه‌های ضد گرد و غبار استفاده کنید.
۱۸. رعایت فاصله از وسایل دارای لرزش زیاد
لرزش‌های شدید و مداوم می‌توانند عملکرد قطعات داخلی ساعت را مختل کنند. برای پیشگیری:

ساعت را هنگام کار با وسایلی مانند دریل، چکش برقی یا ماشین‌آلات سنگین از دست خارج کنید.
از قرار دادن ساعت روی سطح‌هایی که دائماً می‌لرزند خودداری کنید.
۱۹. استفاده از پوشش محافظ شیشه
برای محافظت بیشتر از شیشه ساعت:

در صورت امکان، یک لایه محافظ شفاف روی شیشه نصب کنید تا از خط و خش جلوگیری شود.
در صورت خراش یا شکستگی، شیشه را سریعاً تعویض کنید.

نگهداری صحیح از ساعت‌های مکانیکی و اتوماتیک نه‌تنها به حفظ ظاهر زیبای آن‌ها کمک می‌کند، بلکه عملکرد دقیق و طول عمر بیشتر آن‌ها را نیز تضمین می‌کند. با رعایت نکات ارائه شده در این مقاله، می‌توانید ساعت خود را در بهترین وضعیت نگه دارید و از آن به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری ارزشمند لذت ببرید