با توجه به اینکه با افزایش سن، قدرت بدنی، بینایی و تعادل افراد سالمند کاهش پیدا می‌کند و بیشتر در معرض خطراتی همچون زمین‌خوردن هستند، لازم است تا فضای خانه متناسب با نیازهای سالمند دچار تغییراتی شود. اما برخلاف تصورات بسیاری از افراد، این تغییرات قرار نیست همیشه اساسی یا هزینه‌بر باشند! چند راهکار ساده مثل نصب دستگیره کمکی، امن‌کردن فرش‌ها، نورپردازی مناسب، حذف موانع اضافی و استفاده از تخت‌های مخصوص سالمندان، می‌توانند تغییرات موثر و بزرگی را در زندگی روزانه سالمندان و اطرافیان آن‌ها ایجاد کنند. در ادامه این مقاله، به بررسی مفصل‎‌تر هر‌یک از این راهکارها برای افزایش کیفیت زندگی سالمندان می‌پردازیم تا بتوانید به‌شکلی موثر، خانه‌ای ایمن را برای این عزیزان فراهم کنید.

۱.نصب دستگیره های مخصوص سالمندان

یکی از راحت‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین روش‌ها برای حفظ امنیت سالمند، نصب دستگیره‌های کمکی سالمندان است. استفاده از دستگیره سالمند، علاوه‌بر افزایش استقلال سالمند در انجام کارها، از آسیب‌های احتمالی جدی پیشگیری می‌کند. این دستگیره‌ها دارای مدل‌های متنوعی هستند که می‌توانند در مکان‌های مختلف خانه، به‌عنوان تکیه‌گاهی امن، به حفظ تعادل افراد سالخورده کمک کنند:

• سرویس‌بهداشتی و حمام: اطرافیان افراد سالمند، همواره نگران امنیت این عزیزان در سرویس بهداشتی و حمام هستند؛ چرا که این مکان‌ها اغلب لغزنده بوده و باعث می‌شوند تا سالمند بیشتر در معرض افتادن یا عدم‌تعادل باشد. نصب دستگیره حمام و سرویس‌بهداشتی، کمک می‌کند تا سالمندان حفظ تعادل و اطمینان‌خاطر بیشتری را در این مکان‌ها تجربه کنند.
• پله‌ها: پله‌ها و راهروها یکی از خطرناک‌ترین قسمت‌های خانه برای افراد مسن محسوب می‌شوند؛ نصب دستگیره کمکی در طول راهرو و کنار پله‌ها باعث می‌شود تا بالا و پایین رفتن برای سالمند آسان‌تر شود و از خطر سقوط جلوگیری می‌کند.
• تخت‌خواب: به‌خصوص برای افرادی که دچار ناتوانی و ضعف عضلانی هستند، برخاستن از تخت‌خواب یکی از معضلات و چالش‌های رایج محسوب می‌شود. نصب حفاظ و دستگیره در کنار تخت، علاوه‌بر اینکه به‌عنوان تکیه‌گاهی مطمئن برای خارج‌شدن از تخت‌خواب یا نشستن بر آن عمل می‌کند، از خطر افتادن در هنگام خواب جلوگیری می‌کند.

خرید دستگیره سالمند به افزایش اعتمادبه‌نفس سالمندان کمک می‌کند و فرد را از خطراتی نظیر شکستگی در امان نگه می‌دارد. 

۲.امن کردن فرش ها

سطوح سرامیک یا پارکت اغلب لغزنده هستند و احتمال لیز خوردن بر روی آن‌ها بسیار بالا است؛ همچنین، برخی از فرش‌ها و قالیچه‌ها نیز روی سطوح صاف سرامیک یا سنگ جابه‌جا می‌شوند و در نتیجه سالمند را در معرض آسیب‌های جدی قرار می‌دهند. برای ایمن‌کردن فرش‌های خانه روش‌های متفاوتی وجود دارد:

• استفاده از فرش‌های ضدلغزش: برخی از فرش‌ها به‌طور مخصوص برای پیشگیری از لغزش طراحی شده‌اند. این فرش‌ها در قسمت زیرین دارای لایه‌ای ضدلغزش هستند که به سطح زمین چسبیده می‌شود و از حرکت‌کردن فرش جلوگیری می‌کند. 
• استفاده از پد ضدلغزش فرش: اگر فرش‌هایی که استفاده می‌کنید فاقد لایه ضدلغزش هستند، نیازی به هزینه هنگفت برای خرید مجدد فرش ندارید! بلکه می‌توانید از پدهای ضدلغزش مخصوص فرش استفاده کنید؛ این پدها که معمولا از جنس فوم یا سیلیکون هستند، در قسمت زیرین فرش قرار می‌گیرند و باعث تثبیت آن می‌شوند.
• استفاده از نوار دوطرفه فرش و موکت: بلندشدن لبه‌ها و گوشه‌های فرش، یکی دیگر از مشکلات رایج است که می‌تواند موجب زمین‌خوردن سالمند شود. برای حل این مسئله، می‌توانید از نوارهای دوطرفه مخصوص فرش استفاده کنید که فرش را کاملا به سطح زمین اتصال می‌دهد و از حرکت‌کردن آن جلوگیری می‌کند.
• حذف قالیچه‌های کوچک از خانه: قالیچه‌ها که اغلب در ورودی در اتاق‌ها، آشپزخانه یا سرویس‌بهداشتی استفاده می‌شوند، با توجه به وزن کم و کوچک‌بودن، به‌راحتی جابه‌جا می‌شوند. بنابراین، برای جلوگیری از لغزش سالمند، پیشنهاد می‌شود تا از استفاده از قالیچه‌های کوچک خودداری کنید و یا از پدهای ضدلغزش برای ثابت نگه‌داشتن آن‌ها استفاده نمایید.

۳.نورپردازی مناسب فضا

با توجه به اینکه با افزایش سن، بینایی افراد سالمند نیز کاهش پیدا می‌کند، توجه به نورپردازی فضا یکی از نکات کلیدی محسوب می‌شود. محیط‌های تاریک یا دارای نور کم، می‌تواند باعث زمین‌خوردن یا برخورد فرد با وسایل منزل، و در نهایت موجب آسیب‌دیدگی شود. این موارد را درباره ایمن‌کردن نور خانه برای سالمند در نظر داشته‌باشید:

• استفاده از نورهای ملایم: با توجه به حساسیت بالای افراد سالمند، هرگز به سراغ نورهای شدید و بسیار قوی نروید. بهترین گزینه برای سالمندان، لامپ‌های LED با رنگ نور طبیعی هستند که علاوه‌بر فراهم‌ساختن دید کافی، ملایم بوده و چشم را اذیت نمی‌کنند.
• نورپردازی یکنواخت منزل: برخی از خانه‌ها به شکل کم‌نور طراحی شده‌اند و دارای نقاط تاریکی در قسمت‌های مختلف هستند؛ این موضوع برای افراد سالمند بسیار خطرناک است و می‌تواند با آسیب‌دیدگی فرد همراه شود. همچنین، از قراردادن چراغ‌خواب مناسب با نور کافی در اتاق‌خواب فرد مسن غافل نشوید؛ این مسئله برای حفظ امنیت در ساعات نیمه‌شب که فرد ممکن است برای استفاده از سرویس‌بهداشتی یا نوشیدن آب بلند شود، بسیار مهم است.
• در دسترس‌بودن چراغ‌های اضطراری: سعی کنید در قسمت‌های مختلف خانه مثل اتاق‌خواب، سرویس‌بهداشتی و… از چراغ‌های اضطراری استفاده کنید تا در هنگام قطعی ناگهانی برق، سالمند در امنیت باشد.

۴.حذف موانع اضافی

اختلال در حرکت، ضعف عضلانی و عدم تعادل، از مشکلات رایج افراد مسن محسوب می‌شوند؛ به‌همین منظور، رفع موانع و وسایل اضافی منزل، از مهم‌ترین روش‌های ایمن‌کردن خانه برای سالمندان محسوب می‌شود. نکات زیر را برای ایجاد فضای باز در خانه به‌خاطر داشته باشید:

• خلوت‌کردن اطراف تخت‌خواب: تاحدامکان، محیط اطراف تخت سالمند را از وسایل اضافه خالی کنید تا فرد در هنگام نشستن یا برخاستن به اشیا برخورد نکند.
• حذف یا جابه‌جایی اشیای غیرضروری: برخی آیتم‌های دکوری مثل گلدان‌های بزرگ یا میزهای کوچک که در راهروها یا مسیرهای پرتردد قرار می‌گیرند، می‌توانند باعث زمین‌خوردن سالمند شوند. همچنین، حتما کابل‌های برق را مرتب کنید یا از نگهدارنده‌های مخصوص سیم استفاده کنید تا سالمند در هنگام حرکت به آن‌ها گیر نکند.

سوالات متداول

آیا برای امن کردن خانه برای سالمندان، باید حتما دکوراسیون فضا را تغییر داد؟

خیر؛ برخی اقدامات ایمنی مثل نصب دستگیره‌های کمکی، استفاده از فرش‌های ضدلغزش یا نورپردازی مناسب، از جمله کارهایی هستند که بدون تغییر دکوراسیون به ایمنی بیشتر سالمند کمک می‌کنند.

دستگیره سالمند در چه مکان‌هایی قابل نصب است؟

این دستگیره‌ها در سرویس‌بهداشتی، حمام، دیوارهای راهرو و راه‌پله، در کنار تخت‌خواب و… قابل نصب هستند.

چطور از سر خوردن فرش جلوگیری کنیم؟

با استفاده از فرش‌های ضدلغزش، پدهای ضدلغزش و یا نوارهای چسبی دوطرفه مخصوص فرش می‌توان از جابه‌جایی و لغزش فرش پیشگیری کرد.