آفتاب سوختگی عارضه ای است که روی پوست ایجاد می شود. این عارضه که به خاطر قرار گرفتن در معرض اشعه های خورشید ایجاد می شود، این مشکل اغلب باعث سوزش و درد درنواحی آفتاب سوخته پوست خواهد شد.

اگرچه آفتاب سوختگی پس از گذشت چند روز، به خودی خود از بین می رود اما تاثیرات و عوارض آن روی پوست، ماندگار خواهد بود. در این مقاله سعی داریم تعریفی از آفتاب سوختگی داشته باشیم و در ادامه با توجه به علایم و نوع و شدت پوستی که دچار آفتاب سوختگی شده، راه های درمان خانگی و دارویی آن را باهم بررسی کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.

درمان‌های طبیعی و خانگی برای آفتاب ‌سوختگی شدید

با فرا رسیدن تابستان، همه به دنبال آفتاب گرفتن هستند. ولی در کنار زیبایی پوستی که برنزه شده و لذت آفتاب گرفتن، همیشه مشکل آفتاب سوختگی هم وجود دارد. روش های خانگی زیادی برای خنک کردن موضع سوختگی پوست، کاهش خارش و پوسته پوسته شدن وجود دارد که برخی از آن ها را در این مقاله با هم بررسی خواهیم کرد.

تعاریف آفتاب‌سوختگی خفیف و شدید چیست؟ و آفتاب سوختگی چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟

• آفتاب‌سوختگی نتیجه قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب یا دستگاهی معادل یک خورشیدسولاریوم (مانند یک تخت برنزه شدن یا منبع دیگر فرابنفش) است.
• آفتاب‌سوختگی بیشتر در تابستان که اشعه های خورشید شدید و قوی تر هستند، رایج است.
• علائم آفتاب‌سوختگی خفیف، قرمزی و درد پوست است که پس از حدود 4 الی 7 روز ممکن است پوسته پوسته شود.
• علائم آفتاب‌سوختگی شديد که مسمومیت خورشيد با آفتاب نیز نامیده می‌شود.

علائم آفتاب‌سوختگی شديد:

1. سوزش پوست و تاول زدن
2. از دست دادن مایع (از دست دادن آب بدن (دهیدراتاسیون))
3. عدم تعادل الکترولیتی
4. عفونت

برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی:

• از آفتاب دوری کنید
• پوست خود را پوشانید
• از عینک محافظ استفاده کنید
• هنگامی که در معرض خورشید آفتاب هستید (حتی در صورت ابری بودن ممکن است بسوزید) از ضد آفتاب با spf SPF (عامل حفاظت از خورشید) 30 و یا بالاتر استفاده کنید

از تخت‌های برنزه ی سولاریوم بپرهیزید

• اگر آفتاب‌سوختگی دارید، تا زمانی که سوختگی ناپدید شود، بیرون نروید. مقدار زیادی آب، نوشیدنی‌های ورزشی یا آب‌میوه بنوشید تا هیدراته بمانید و خانه خود را با استفاده از تهویه هوا و یا پنکه خنک نگه دارید.
• درمان‌های خانگی برای آفتاب‌سوختگی عبارتند از کمپرس و حمام‌های خنک، برخی از روغن‌ها و اسانس گیاهان، غذاهای خاص و مکمل‌ها و یا داروهای تسکین درد فاقد نسخه(OTC).

چه درمان‌های خانگی به بهبود آفتاب‌سوختگی خفیف تا متوسط  کمک می کنند؟ این درمان ها در مورد آفتاب‌سوختگی‌های شدید چگونه است؟

• گذاشتن کمپرس سرد بر روی پوست سوخته، جهت تسکین سریع درد در قسمتی که پوست آسیب دیده، یا استفاده از آب خنک. در واقع آفتاب سوختگی، التهاب پوست است، پس یک راه موثر و فوری پس از آفتاب سوختگی استفاده از آب خنک است، که از بدتر شدن آفتاب سوختگی جلوگیری می کند.
• حمام سرد برای خنک شدن پوست آفتاب سوخته

برخی از درمان‌های طبیعی حمام های التیام بخش برای تسکین درد آفتاب‌سوختگی و سایر علائم عبارتند از:

1. یک فنجان سرکه آب سیب را به آب یک وان حمام اضافه کنید تا به تعادل PH (اسید یا قلیایی) پوست آفتاب سوخته کمک کنید، این کار باعث می شود ترمیم پوست سریع تر انجام شود. البته نظرات راجع به تاثیرگذاری سرکه متفاوت است، در نتیجه در صورتی که قبلا روی سوختگی های کوچک تر این درمان را امتحان نکرده اید بهتر است از درمان های دیگر برای سوختگی شدید استفاده کنید و بهبود را ارتقا دهید.
2. در وان حمام یک فنجان جو دو سر بریزید و بدن خود را شستشو دهید. این روش برای آفتاب‌سوختگی با پوست خارشی بسیار مفید است و باعث کاهش حساسیت و تحریکات پوستی و کمک به حفظ رطوبت طبیعی پوست می شود .
3. اضافه کردن مقداری روغن و اسانس‌های اسطوخودوس یا بابونه در وان حمام نیز به کاهش درد و سوزش سوختگی کمک کند.
4. برای کمک به کاهش تحریک و قرمزی آفتاب‌سوختگی 2 فنجان قاشق غذاخوری جوش شیرین را در وان حمام حل کنید، و 15 الی 20 دقیقه در وان حمام بمانید. این روش برای کاهش تحریک و قرمزی آفتاب‌سوختگی موثر است.
5. از صابون یا شوینده های معطر جهت استحمام استفاده نکنید، زیرا این کار می‌تواند باعث تشدید خشکی در پوست خشک و آفتاب سوخته ی شما شود   

نکته: پس از حمام به هیچ وجه پوست خود را اسکراب نکنید. حوله را با ضرباتی آرام به پوست خود بزنید تا آب اضافی را بگیرید.

روغن اسانس ها، گیاهان دارویی و محصولات طبیعی برای تسکین درد و سایر علائم آفتاب‌سوختگی

1. روغن‌های اسانس مانند اسطوخودوس یا Helichrysum را می‌توان در مقادیر کم به پوست برای تسکین آفتاب‌سوختگی استفاده کرد.
2. از لوسیون‌هایی که حاوی آلوئه ورا هستند استفاده کنید تا پوست آفتاب سوخته را تسکین دهد و مرطوب کند. برخی از محصولات حاوی آلوئه ورا، دارای لیدوکائین نیزهستند. لیدوکائین یک داروی بی‌حس کننده است که می‌تواند به کاهش درد موضع آفتاب‌سوخته گی کمک کند. آلوئه ورا همچنین مرطوب کننده خوبی برای پوسته پوسته شدن پوست نیز است.
3. چای تازه‌ دم را پس از سرد شدن با دستمالی تمیز به پوست آفتاب سوخته بمالید. اسید تانیک در چای سیاه اغلب باعث کاهش گرمای پوست سوخته می شود و به بازسازی و تعادل pH کمک می‌کند. برای افزایش اثر خنک کنندگی، به چای کمی نعنا اضافه کنید. چای بابونه نیز برای تسکین سوختگی پوست بسیار مفید است. چای را به صورت معمول دم کنید و اجازه دهید تا خنک شود. سپس یک حوله یا دستمال تمیز را در آن خیس کنید و روی موضع آفتاب سوخته بگذارید.
4. چای سیاه کیسه‌ای خیس شده در آب سرد را به آفتاب‌سوختگی دور چشم و پلک ها بمالید تا سوختگی را تسکین و التهاب را کاهش دهد.
5. نارون کوهی یا فندوق افسون گر هنگام استفاده روی پوست می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین آفتاب‌سوختگی کمک کند.
6. وازلین یا پماد آکوافور را را روی لب‌های سوخته استفاده کنید تا مرطوب بمانند.

روغن نارگیل و آفتاب‌سوختگی

هنگامی که آفتاب‌سوختگی اولیه آرام گرفت، روغن نارگیل را می‌توان به عنوان یک مرطوب کننده پوست استفاده کرد. به یاد داشته باشید که  هیچگاه  روغن نارگیل  را به عنوان کرم ضد آفتاب استفاده نکنید! روغن نارگیل فاکتور محافظت از خورشید (SPF) یا حفاظت از اشعه ی فرابنفش UV را ندارد، بنابراین اگر از روغن نارگیل به جای کرم ضد آفتاب با SPF استفاده کنید، به احتمال زیاد آفتاب سوخته خواهید شد.

غذاها و ویتامین‌ها برای تسکین و کاهش درد آفتاب‌سوختگی

1. شیر ولرم را با یک پارچه تمیز به پوست آفتاب سوخته خود بمالید. شیر یک ورقه ی پروتئینی روی پوستتان  ایجاد می‌کند که به کاهش ناراحتی های ناشی از آفتاب‌سوختگی کمک می‌کند.
2. استفاده موضعی از ماست نیز می‌تواند برای پوستتان آرام بخش باشد.
3. ویتامین E خاصیت آنتی اکسیدانی دارد است و می‌تواند به کاهش التهاب ناشی از آفتاب‌سوختگی کمک کند. از روغن ویتامین E می توانید به صورت موضعی روی پوست استفاده کنید یا به مقدار منظم به صورت خوراکی مصرف کنید. روغن ویتامین E نیز می‌تواند روی پوست آسیب دیده که لایه ی سطحی خود را از دست داده استفاده شود
4. خیار دارای خاصیت آنتی اکسیدانی طبیعی و خواص آنالژسیک (ضد درد) است. خیار را خرد کرده و در مخلوط‌ کن بریزید تا حالت خمیری به خود بگیرد، سپس خمیر آماده شده را روی مناطق آسیب دیده سوخته از جمله صورت به عنوان ماسک استفاده کنید. خیار همچنین می‌تواند پوسته پوسته شدگی پس از آفتاب‌سوختگی را نیز تسکین دهد.
5. سیب زمینی را پوست کنده و سپس بجوشانید و بعد سیب زمینی را پوره کنید و بگذارید خنک شود.آنگاه این ماده را به عنوان یک پوشش به مناطق سوزانده شده بزنید. باور بر این است که نشاسته سیب زمینی کمک می‌کند تا گرما به بیرون کشیده شود، که ممکن است باعث کاهش درد و افزایش بهبودی پوست شود.   
6. نشاسته ذرت را با آب مخلوط کنید. خمیر بدست آمده به صورت موضعی خاصیت تسکین دهنده دارد.

داروهای بدون نسخه (OTC) برای کاهش درد آفتاب‌سوختگی:

1. مسکن‌هایی غیراستروئیدی ضدالتهاب OTC نظیر ایبوپروفن یا ناپروکسن را برای کاهش درد و التهاب آفتاب‌سوختگی مصرف کنید.
2. کرم هیدروکورتیزون 1٪ غیر موضعی (OTC) ممکن است به کاهش علائم آفتاب‌سوختگی مانند درد، خارش و تورم کمک می کند.

اگر شما هر دارویی را مصرف می‌کنید که پوست شما را به خورشید آفتاب حساس‌تر می‌کند (مانند تتراسایکلینها، تیازیدها، سولفونامیدها، فنوتیازینها، قرصهای ضد بارداری خوراکی، دیورتیکها، داروهای دیابت) با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا داروهای دیگری وجود دارد که می‌توانید مصرف کنید که با احتمال کمتری آفتاب سوخته شوید. قبل از مشاوره با پزشک خود، مصرف داروهای تجویزی را متوقف نکنید.

چگونه از تاول‌ها و پوسته پوسته شدگی‌های ناشی از آفتاب‌سوختگی شدید مراقبت کنید:

1. اگر پوست شما پس از یک آفتاب‌سوختگی پوسته پوسته شده باشد و لایه ی سطحی محافظ خود را از دست داده، از خارش خاراندن یا لایه برداری بیشتر آن خودداری کنید.
2. اگر تاول دارید، این نشانه‌ای از آفتاب‌سوختگی شدید است. بهتر است آنها را بپوشانید تا از ترکیدن جلوگیری کرده و به حال خود رها کنید تا زمانی که بهبود یابند.
3. بهترین درمان در برابر آفتاب‌سوختگی پیشگیری است. از لباس مناسب  و عینک آفتابی کرم ضد آفتاب مناسب  در برابر نور خورشید استفاده کنید.

راهنمایی‌های دیگر برای آفتاب‌سوختگی های شدید

• هیدراته شدن: بدن خود را هیدراته نگه دارید. نوشیدن مقدار زیادی آب، آب‌میوه و یا نوشیدنی‌های ورزشی انرژی زا می تواند به شما کمک کند. پوست آسیب دیده ی شما خشک و بدون آب است. جایگزینی مایعات از دست رفته بدن کمک خواهد کرد که پوست شما از آفتاب‌سوختگی سریع‌تر بهبود یابد.
• یکی دیگر از راه ها برای جلوگیری از پوسته پوسته شدن محل آفتاب سوختگی و یا حداقل کاهش آن، مرطوب کردن مداوم موضع سوختگی است.
• اگر از آفتاب‌سوختگی خود احساس گرما می‌کنید، خانه خود را سرد نگه دارید. از پنکه برای کمک به وزش هوا و خنک کردن پوست استفاده کنید.
• تا حد امکان، تا قبل از بهبودی از قرار گرفتن در معرض مستقیم نور آفتاب بپرهیزید. قرار گرفتن در معرض  نور خورشید باعث می‌شود پوست آسیب دیده ی شما بدتر شود.
• لباس های گشاد بپوشید. زمانی که پوست شما در حال ترمیم است، پوشیدن لباسی که به تن شما  نچسبد بسیار مهم است. پوست شما بزرگترین اندام شماست پس بهتر است به آن فضای کافی برای ترمیم و نفس کشیدن بدهید. لباس هایی با پارچه نخ و بامبو از بهترین گزینه ها برای استفاده پس از آفتاب سوختگی هستند.

شما چه تجربه ای از آفتاب سوختگی دارید؟ کدام راهکارهای درمانی و اقدامات پیشگیرانه به شما در رفع یا بهبود این مشکل کمک کرده اند؟ تجربیات تان را در این زمینه، با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.

توجه: محتوای مجله زوم لایف، جایگزین نسخه پزشکان نیست. اگر مشکل پزشکی دارید، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.