درمان سریع سرماخوردگی چیست؟ آیا درمان سرماخوردگی در پنج دقیقه شدنی است؟ در ادامه پیشنهاداتی برای درمان سرماخوردگی با روش‌های خانگی، گیاهی و دارویی را بخوانید.

همه‌ی ما برای یکبار هم که شده مغلوب سرماخوردگی شده‌ایم. خصوصیات ما اصلاً برای ویروس سرماخوردگی اهمیتی ندارد و هر که باشیم ما را به سرفه و عطسه می‌اندازد. سرماخوردگی واکسن ندارد اما برخی از روش‌های درمان سرماخوردگی به ما کمک می‌کنند زودتر این بیماری را پشت سر بگذاریم.

کارهای زیادی می‌توان انجام داد تا دوره سرماخوردگی با راحتی و آرامش بیشتری سپری شود. برخی از درمان‌ها به ما کمک می‌کنند زودتر بیماری سرماخوردگی را درمان کنیم. در این مطلب از سایت زوم لایف درباره روش‌های مختلف درمان سرماخوردگی توضیح داده‌ایم.

سرماخوردگی (common cold) که با نام‌های نازوفارنژیت (nasopharyngitis)، رینوفارنژیت (rhinopharyngitis) وزکام حاد (acute coryza) نیز شناخته می‌شود، بیماری واگیردار مربوط به دستگاه تنفسی فوقانی است که عمدتاً بینی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

تشخیص بیماری سرماخوردگی از آنفولانزا یا کرونا بسیار مشکل و گاهی غیرممکن است، زیرا برخی علائم سرماخوردگی با آنفلولانزا و کرونا بسیار شبیه به هم هستند اما معمولاً برخی علائم مانند آبریزش بینی در سرماخوردگی بسیار شدیدتر است. یک فرد در طول زندگی خود به‌طور متوسط ۵۰ بار (بزرگسالان دو تا پنج بار در سال و کودکان شش تا ده بار در سال) به سرماخوردگی مبتلا می‌شود.

علائم و نشانه‌های سرماخوردگی

متداول‌ترین علائم سرماخوردگی شامل سرفه، آبریزش بینی، گرفتگی بینی و گلودرد است و علائم دیگر شامل درد عضلات، خستگی، سردرد، و بی‌اشتهایی. به طور کلی علائم سرماخوردگی عبارتند از:

علائم شایع/اولیه سرماخوردگی:

• گلودرد؛
• آبریزش بینی؛
• اشک از چشم؛
• گرفتگی بینی؛
• عطسه؛
• سرفه؛
• کوفتگی و بدن درد؛
• احساس خستگی؛

علائم ثانویه سرماخوردگی:

• سردرد؛
• گرفتگی صدا؛
• تب؛
• گرفتگی سینوس؛
• گرفتگی گوش؛
• سرفهٔ بدون خلط؛
• درد مفصل؛
• درد عضله؛

درمان خانگی سرماخوردگی

برای درمان سرماخوردگی چه کار کنیم؟ اگر سرما خورده‌اید، احتمالا انتظار دارید که یکی دو هفته‌ای بیمار باشید. این بدان معنی نیست که حتما باید احساس بدحالی و درماندگی کنید! در کنار استراحت کافی، رعایت چند نکته می‌تواند به درمان سریع سرماخوردگی کمک کند.

1. استفاده از رژیم غذایی مقوی

اولین چیزی که فرد پس از سرماخوردگی متوجه آن می‌شود، رژیم غذایی است که اگر مناسب نباشد باعث اختلال در سخوت و ساز بدن می‌شود. مصرف کمتر غذاهای چرب، گوشت و فرآورده‌های شیر و مصرف بیشتر میوه و سبزیجات را توصیه می‌شود.

2. درمان سرماخوردگی با مصرف ویتامین C

عملکرد ویتامین C در بدن، درست مانند لاشخوری است که همه آشغال‌ها را از هر نوع که باشید، از جمله ویروس سرماخوردگی، را جمع‌آوری می‌کند. ویتامین C دوره بیماری را کوتاه کرده و از 7 روز به 2 تا 3 روز کاهش می دهد. ویتامین C همچنین باعث قطع سرفه و عطسه و سایر علائم می‌شود. در یک تحقیق افرادی که ویتامین C مصرف نمی کردند، علائم کمتری داشند!

مصرف کوتاه مدت دوز بالای ویتامین C طبعاً عارضه جانبی به دنبال خواهد داشت. اما قبل از اقدام به مصرف دوز بالای ویتامین C لازم است حتماً نظر پزشک خود را در این رابطه جویا شوید. بهتر است این ویتامین C اضافی از طریق نوشیدن تامین گردد.

آب پرتقال، گریپ فروت، قره قات (قره قاط) از جمله میوه‌های سرشار از ویتامین C هستند.

3. استراحت و آرامش خاطر

استراحت بیشتر در موقع بیماری باعث صرف همه انرژی بدن برای بهبودی هر چه سریع‌تر می‌گردد. بعلاوه با استراحت می‌توان از بروز عوارض ثانوی مثل برونشیت و ذات الریه جلوگیری نمود. اگر حالتان واقعاً خوب نیست، یکی دو روز مرخصی بگیرید و یا حداقل از فعالیت‌های روزمره خود بکاهید و از انجام برخی کارهای همیشگی چشم پوشی کنید.

اگر سعی کنید حین بیماری همچنان به کارها و فعالیت‌های همیشگی خود ادامه دهید، به صرف انرژی بیشتری نیاز خواهید داشت. زیرا هنگام بیماری تمرکز کاهش می یابد و در نتیجه برای انجام هر کاری احتمالاً به دو برابر زمان همیشگی وقت نیاز خواهید داشت.

4. اگر سرماخوردید، مهمانی نروید!

هنگامی که بیمارید، مهمانی‌ها موجب ضعف بیشتر شما و در نتیجه سیستم ایمنی و به درازا کشیدن سرماخوردگی می‌شوند. پس بهتر است مهمانی‌ها و مراسم خود را تا بهبودی کامل به تاخیر بیندازید.

5. گرم نگه داشتن بدن ضروری است

برای درمان سرماخوردگی نیاز است تا بدن خود را کاملاً گرم نگه دارید. این کار باعث می‌شود تا سیستم ایمنی بدن با خیال آسوده تنها به مبارزه با عوامل بیماری زا بپردازد و مجبور به صرف انرژی برای حفاظت از شما در برابر سرما نشود.

6. پیاده‌روی کنید

ورزش سبک موجب بهبود گردش خون و در نتیجه گردش بهتر پادتن‌های ضد میکروب سیستم ایمنی می گردد. نیم ساعت پیاده‌روی و یا 15 دقیقه آرام پریدن روی یک تخته پرش در خانه را توصیه خوب است.

ورزش شدید را به دلیل ضعیف شدن بدن رد می‌کند.

7. درمان سرماخوردگی با سوپ مرغ

صحت این روش درمانی قدیمی امروزه به اثبات رسیده است. یکی کاسه سوپ مرغ داغ به باز شدن مسیر عبور هوا در بینی کمک می‌کند. پژوهشگران در یافته اند که سوپ مرغ داغ به خاطر عطر و یا طعمش، ظاهراً دارای خاصیتی است باعث بهبود ترشحات مخاط بینی می‌شود.

به گفته محققان این ترشحات، یعنی آنگه هنگام تخلیه یا عطسه از بینی خارج می‌شود، به خارج کردن میکروب‌ها و ویروس‌ها از بدن کمک می‌کنند.

8. مصرف زیاد مایعات

نوشیدن روزانه 8-6 لیوان آب، آب میوه، چای و دیگر مایعات رقیق به درمان سریع سرماخوردگی کمک می‌کند. با این کار می‌توان مایعات از دست رفته بدن در دوره سرماخوردگی را جبران نمود و باعث تسریع خروج عوامل بیماری زا و آلودگی ها از بدن شد.

9. ترک سیگار

کشیدن سیگار موجب تحریک بیشتر گلو که خود در اثر سرماخوردگی تحریک شده، می‌گردد. به علاوه سیگار مانع از عملکرد صحیح مژک‌ها که با حرکت دائمی خود وظیفه خارج کردن میکروب را از ریه ها و حلق به عهده دارند، می‌شود. بنابراین اگر نمی‌توانید سیگار را به طور کامل ترک کنید، حداقل از کشیدن آن در دوره بیماری بپرهیزید.

10. غرغره آب نمک

با سه بار غرغرقه روزانه گلو (صبح، ظهر، شب) با آب نمک، می‌توان منابع از تحریک گلو شد. یک قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و سپس گلو را با آن شستشو دهید.

نکته:
– مقدار نمک زیاد به شما هیچ کمکی نمی‌کند اما در عوض می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
– در هنگام غرغره کردن مراقب باشید تا نمک وارد گلو نشود.

11. بخور آب داغ

مقداری آب در داخل کتری یا قابلمه ای بریزید و آن را روی اجاق گاز بگذارید تا جوش بیاید. سپس حوله ای روی سر خورد بیاندازید، سر را روی کتری یا قابلمه آب داغ خم کنید و تا زمانی که احتقان برطرف شود بخار آب را استنشاق نمایید. این کار به رفع سرفه‌های ناشی از خشگی گلو نیز کمک می‌کند.

12. درمان سرماخوردگی با سیر

سیر دارای خواص ضد باکتری و ضدویروسی است که می تواند علائم سرماخوردگی را از بین برد. سیر همچنین به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند و باعث باز شدن مجاری تنفسی و دفع سموم از بدن می‌شود.

13. درمان سرماخوردگی با زنجبیل

از زنجبیل برای درمان سرماخوردگی استفاده کنید. خوردن زنجبیل خام یا نوشیدن چای زنجبیل تا 3 بار در روز، برای تهیه چای زنجبیل دو فنجان آب جوش را با 1 قاشق غذاخوری زنجبیل خردشده را مخلوط‌ کنید و پس از 5 دقیقه زنجبیل ها را خارج کنید و کمی آب لیمو و عسل به چای اضافه کنید.

14. کمک به درمان سرماخوردگی با آب و نمک

 آب و نمک باعث جلوگیری از تکثیر و همچنین از بین رفتن ویروس می‌شود و برای اینکه بتوانید سرماخوردگی را سریع‌تر درمان کنید، در طول روز یک لیوان آب همراه با یک قاشق چایخوری نمک را مخلوط کنید و غر غره کنید تا راحت تر نفس بکشید.

درمان گیاهی سرماخوردگی

یکی از بهترین روش‌های درمان سرماخوردگی، استفاده از گیاهان دارویی است. زیرا گیاهان دارویی عوارض داروهای شیمیایی را ندارد و برای سلامت بدن بسیار مفید هستند. در ادامه برخی از گیاهان دارویی را که برای درمان سرماخوردگی استفاده می‌شوند را بشناسید.

• كدو حلوایی؛
• زنجبيل؛
• شيرين بيان؛
• گَوَن؛
• ریحان؛
• فلفل سیاه؛
• نعنای گربه‌‌ای؛
• دارچین؛
• پریمولا وریس؛
• سرخار گل؛
• اکالیپتوس؛
• سیر؛

برای درمان سرماخوردگی بدون عوارض، از گیاهان دارویی بالا استفاده کنید. برای تهیه گیاهان دارویی می‌توانید به عطاری‌ها مراجعه کنید.

درمان سرماخوردگی با دارو

بجز روش‌های بالا، سرماخوردگی می‌تواند به وسیله دارو درمان شود. در ادامه روش‌های درمان سریع سرماخوردگی با دارو را به تفکیک انواع سرماخوردگی توضیح داده‌ایم:

بهترین داروی سرماخوردگی برای سر درد سینوسی

وقتی علائم گرفتگی به سینوس‌های‌تان می‌رسند می‌توانند به کاسه سر فشار وارد کرده و راههای هوایی‌تان را مسدود کنند. یک داروی ضد احتقان مانند پزودوافدرین می‌تواند گرفتگی را برطرف کند اما شاید لازم باشد چند بار مصرفش کنید تا فشار سینوسی‌تان برطرف شود.

بهترین داروی سرماخوردگی برای آبریزش بینی

اگر برای آبریزش بینی‌تان، داروی ضد احتقان مصرف کنید، علائم‌تان بدتر خواهند شد زیرا این داروها، ترشحات بدن را رقیق می‌کنند. به همین دلیل، دیفن‌هیدرامین می‌تواند داروی بهتری برای کاهش آبریزی بینی باشد. دیفن‌هیدرامین یک آنتی هسیتامین است، یعنی واکنش طبیعی بدن نسبت به محرک‌ها و پاتوژن‌ها را کاهش می‌دهد. این دارو ممکن است موجب خواب آلودگی و سرگیجه شود و به همین علت بهتر است آن را در زمان خواب مصرف کنید.

بهترین داروی سرماخوردگی برای گرفتگی بینی

گرفتگی بینی می‌تواند این حس را به شما بدهد که برای گرفتن هوا مجبورید بجنگید، و ممکن است حتی بعد از برطرف شدن سایر علائم، همچنان در سینوس‌های‌تان جا خوش کند. برای کاهش گرفتگی بینی، یک داروی ضداحتقان حاوی پزودوافدرین مصرف کنید. این دارو، ترشحاتی را که بدن‌تان تولید می‌کند رقیق کرده و با کاهش التهاب راههای هوایی می‌توانید راحت‌تر نفس بکشید. فنیل افرین هم یک داروی ضداحتقان دیگر است که برای رفع گرفتگی بینی موثر است.

بهترین داروی سرماخوردگی برای تب و بدن درد

تب و بدن درد ناشی از التهاب در بدن هستند. درمان التهاب می‌تواند از درد و تب کم کند. تب و بدن درد با ایبوپروفن به خوبی درمان می‌شوند. ایبوپروفن مانند ناپروکسن یک داروی ضد التهابی غیراستروئیدی است. استامینوفن نیز یک داروی مسک دیگر است که می‌تواند تب و بدن درد را تخفیف بدهد.

بهترین داروی سرماخوردگی برای سرفه و گلو درد

اگر علت گلو دردتان سرفه است باید دارویی مصرف کنید که دکسترومتورفان داشته باشد. دکسترومتورفان به کنترل سیگنال‌هایی که مغز برای سرفه کردن به بدن می‌فرستد کمک می‌کند. این دارو می‌تواند علائم سرفه‌‌های‌تان را کاهش داده و در نتیجه گلو درد را تسکین بدهد، اما علت سرفه را درمان نخواهد کرد.

برخی از داروهایی که حاوی دکسترومتورفان هستند دارای عنصری به نام گایافنزین نیز هستند. این عامل، ترشحات را رقیق کرده و باعث می‌شود سرفه‌های‌تان خلط دار شوند، یعنی سرفه می‌کنید تا ترشحات چسبناکی که ناراحت‌تان می‌کنند خارج کنید.

بهترین داروی سرماخوردگی برای شب و وقت خواب

آنتی هیستامین‌ها می‌توانند سرفه را قطع کرده و ضمنا خواب آلودتان کنند. داروهایی که حاوی آنتی هیستامین، دوکسیلامین یا دیفن‌هیدرامین هستند کمک‌تان می‌کنند زمانی که سرماخورده‌اید راحت‌تر بخوابید.

بهترین داروی سرماخوردگی برای کودکان و نوزادان

در مورد درمان سرماخوردگی کودکان و نوزادان باید با پزشک مشورت کنید. از دادن خودسرانه دارو به بچه‌های کوچک خودداری کنید.

بهترین داروی سرماخوردگی برای افراد مبتلا به فشار خون بالا

دارهای ضداحتقان ممکن است برای آنهایی که فشار خون بالا دارند خطرناک باشند. توصیه می‌شود این افراد از مصرف داروهایی که حاوی عناصر فعال زیر هستند اجتناب کنند:

• پزودوافدرین؛
• افدرین؛
• فنیل افرین؛
• نفازولین؛
• اکسی متازولین؛

افراد دچار فشار خون بالا می‌توانند از یک اکسپکتورانت مانند دکسترومتورفان استفاده کنند و به دنبال داروهای OTC باشند که مخصوص افراد دچار فشار خون بالا تولید و ساخته شده‌اند. اگر درمورد تداخل داروهای سرماخوردگی با داروی فشار خون‌تان مطمئن نیستید با پزشک‌تان مشورت کنید.

روش‌های انتقال سرماخوردگی

عوامل بسیاری در انتقال سرماخوردگی است، این عوامل عبارتند از:

• استفاده از غذا یا نوشیدنی فرد مبتلا به سرماخوردگی؛
• بوسیدن فرد مبتلا به سرماخوردگی؛
• نپوشیدن لباس کافی (گرم نگه داشتن بدن در برابر سرما)؛
• بیرون رفتن از خانه با موهای خیس؛

البته ناقل واقی هوا است که ویروس از طریق آن منتقل می‌گردد. هنگام سرفه یا عطسه یا تخلیه بینی توسط فرد مبتلا به سرماخوردگی، ویروس در هوا پخش شده و وارد بدن افراد دیگر می‌شود.

جلوگیری از انتشار ویروس سرماخوردگی

اگر نیاز به سرفه کردن دارید، سرفه کنید. هنگامی که لاز است بینی خود را تخلیه کنید، این کار را انجام دهید. اما به یاد داشته باشید که قبل از سرفه یا عطسه کردن، دستمالی جلو دهان و بینی خود را بیگیرید تا از انتشار ویروس‌ها در هوا جلوگیری شود.

دستمال خود را زود به زود تعویض کنید و دست‌ها را مرتباً بشویید. در این صورت دوستان و افراد خانواده شما هم مایل به گرفتن بیماری نیستند و از شما سپاسگزار خواهند شد.

پیشگیری از سرماخوردگی

تنها راه مؤثر برای پیشگیری از سرماخوردگی جلوگیری فیزیکی از پخش شدن ویروس است. این کار عمدتاً شامل شست‌و‌شوی دست‌ها و استفاده از ماسک صورت می‌شود. در محیط‌های درمانی، روپوش و دستکش یکبار مصرف نیز استفاده می‌شود. انجام کارهایی مانند قرنطینه کردن افراد امکان‌پذیر نیست، زیرا بیماری سرماخوردگی بسیار همه‌گیر است و نمی توان علائم آن را به طور قطعی به این بیماری نسبت داد.

نکاتی برای پیشگیری از سرماخوردگی:

• شست و شوی مرتب دست‌ها احتمال انتقال ویروس‌های سرماخوردگی را مخصوصاً در کودکان کاهش می‌دهد. اینکه آیا استفاده از داروهای ضدویروس یا پادزیست همراه با شست و شوی دست‌ها، مزیت خاصی دارد یا خیر نامشخص است.
• استفاده از ماسک‌های صورت در نزدیکی افراد مبتلا می‌تواند مفید باشد، اما در مورد فاصله اجتماعی بیشتر مدارک کافی موجود نیست.
• استفاده از مکمل روی در کاهش تعداد سرماخوردگی‌هایی که یک فرد دچار می‌شود، می‌تواند مؤثر باشد.

روش‌های پیشگیری از سرماخوردگی:

• به چشم‌ها و بینی‌تان دست نزنید
• بیشتر بخوابید
• ورزش کنید
• غذاهای سالم و میوه‌ها و سبزیجات تازه مصرف کنید
• از افراد بیمار فاصله بگیرید
• مقدار زیادی مایعات بنوشید
  

عوارض جانبی سرماخوردگی

سرماخوردگی نیز مانند سایر بیماری‌ها، ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.

• عفونت حاد گوش (عفونت گوش میانی): این بیماری زمانی دیده می شود که باکتری یا ویروس وارد فضای پشت گوش می شوند. علائم و نشانه های معمول عبارتند از گوش درد و در بعضی موارد، ترشحات سبز یا زرد از بینی یا بازگشت تب پس از سرماخوردگی معمولی.
• آسم: سرماخوردگی می تواند یک حمله آسم ایجاد کند.
• سینوزیت حاد: در بزرگسالان یا کودکان، سرماخوردگی که برطرف نشود، می تواند منجر به التهاب و عفونت سینوس ها شود (سینوزیت).
• عفونت های ثانویه دیگر: این عفونت ها شامل گلودرد استرپ (Streptococcal faringitis)، پنومونی و کروپ یا برونشیولیت در کودکان است. این عفونت ها باید توسط یک پزشک درمان شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت توام بودن سرماخوردگی با هر یکی از علائم زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید و از خود درمانی بپرهیزید. زیرا ممکن است مشکل شما چیزی فراتر از یک سرماخوردگی ساده باشد. 

• تب بالای 38 درجه سانتی گراد که بیش از سه روز ادامه یابد و یا تب بالای 40 درجه سانتی گراد.
• کودکانی که تب آنها ظرف 24 ساعت برطرف نشود فوراً باید توسط پزشک مورد معاینه قرار گیرند.
• وجود هرگونه درد شدید توام با گرما در گوش، ورم لوزه‌ها، درد سینوس، ریه‌ها و قفسه سینه.
• خلط بیش از حد سینه. به خصوص اگر سبز رنگ یا آغشته به خون باشد.
• بی اشتهایی شدید؛
• تنگی نفس؛

توجه: محتوای مجله زوم لایف، جایگزین نسخه پزشکان نیست. اگر مشکل پزشکی دارید، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.