رودخانه یوکان که از آلاسکا به دریای برینگ می‌ریزد، یخ‌های دائمی را در امتداد سواحل خود می فرساید و رسوبات را به پایین دست منتقل می‌کند.

با گرم شدن سیاره زمین، این یخ‌های دائمی قطب شمال که به نام‌های پایایخبندان، خاک همیشه یخ‌زده یا خاک مُنجَمد نیز شناخته می‌شوند، با سرعت بیشتری در حال فرسایش هستند و فلز سمی جیوه را در محیط آزاد می‌ کنند.

اگرچه جیوه آزاد شده از ذوب یخ‌های دائمی فعلا یک تهدید سمی فوری ایجاد نمی‌کند، اما انتظار می‌رود اثرات آن به مرور زمان افزایش یابد.

این جیوه به تدریج در زنجیره غذایی انباشته می‌شود و ماهی‌ها و حیات‌وحش شکار شده به یک خطر بالقوه برای انسان‌ها در آینده تبدیل می‌شوند.

مطالعه جدیدی که توسط محققان کالج ادبیات، هنر و علوم دانشگاه دورنسیف کالیفرنیای جنوبی منتشر شده است، به روش‌های دقیق‌تری برای ارزیابی میزان آلودگی جیوه در قطب شمال می‌پردازد.

اصلا چرا در قطب شمال جیوه وجود دارد؟

گردش طبیعی اتمسفر به این معنی است که آلاینده‌ها به سمت عرض‌های جغرافیایی بالاتر حرکت می‌کنند.

این امر منجر به تجمع جیوه در قطب شمال می‌شود که توسط گیاهان جذب می‌شود و سپس هنگامی که این گیاهان می‌میرند، به بخشی از خاک تبدیل می‌شوند. این حجم در بستر خاک منجمد – جایی که زمین در کل سال منجمد می‌ماند – یخ می‌زند و طی هزاران سال، غلظت جیوه در خاک جمع می‌شود. جیوه در این حالت یخ زده، خطرناک نیست.

این فلز سمی با ذوب شدن خاک آزاد می شود، فرآیندی که به دلیل تغییرات آب و هوایی بیشتر می‌شود. قطب شمال با سرعتی چهار برابر سریعتر از میانگین جهانی در حال گرم شدن است.

می به دام افتاده بود، اکنون با ذوب شدن یخ‌های دائمی در حال فرسایش و انتشار در محیط است.

این می‌تواند یک تهدید بزرگ زیست محیطی و بهداشتی برای ۵ میلیون نفر ساکن در قطب شمال و همچنین بیش از ۳ میلیون نفری باشد که در مناطقی زندگی می‌کنند که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ یخبندان دائمی خود را به طور کامل از دست بدهند.

جاش وست، ، استاد علوم زمین و مطالعات زیست محیطی در دانشگاه دورنسیف کالیفرنیای جنوبی و یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: «ممکن است یک بمب جیوه‌ای عظیم در قطب شمال آماده انفجار باشد.»

خطر قرار گرفتن در معرض جیوه از طریق آب آشامیدنی حداقل است، اما بیشتر افراد از طریق رژیم غذایی خود با مقداری جیوه مواجه هستند. علاوه بر این، رسوبات فرسایش یافته اغلب در پایین دست رودخانه‌ها رسوب می‌کنند.

درک پویایی این جنبش برای ارزیابی مقیاس تهدید آن برای جوامع قطب شمال حیاتی است.

پیش بینی مشکل آلودگی جیوه قطب شمال

این پژوهش جدید بر روش دقیق‌تری برای اندازه‌گیری میزان جیوه آزاد شده از یخبندان دائمی توسط رودخانه‌ها و تخمین کل جیوه آماده برای رهاسازی تمرکز دارد.

روش‌های قبلی برای تخمین سطوح این فلز سمی با محدودیت‌هایی مانند عمق نمونه‌برداری از خاک مواجه هستند، که منجر به تنوع قابل‌توجهی در نتایج می‌شود. نمونه‌های قبلی فقط از سطح ۳ متری بالای یخ‌های دائمی برداشته شده بود.

در مقابل، این مطالعه، جیوه را در رسوبات کناره رودخانه‌ها و شن‌ها که به لایه‌های عمیق‌تر خاک می‌رسد، تجزیه و تحلیل کرد. این نشان داد که سطوح جیوه با برآوردهای مطالعات قبلی مطابقت دارد و نشان می‌دهد که روش آن‌ها احتمالاً دقیق است.

این گروه تحقیقاتی همچنین از ماهواره‌ها برای پیش‌بینی چگونگی تغییر مسیر رودخانه یوکان در سال‌های آینده و اینکه چگونه این تغییرات می‌تواند بر فرسایش سواحل رودخانه‌های مملو از جیوه تأثیر بگذارد، استفاده کرد. آن‌ها قصد دارند از این اطلاعات برای پیش بینی بهتر حرکت این آلاینده استفاده کنند.

محققان همچنین دریافتند که رسوب دانه‌های ریزتر حاوی جیوه بیشتری نسبت به رسوب‌های دانه درشت است. این نشان می‌دهد که انواع مختلف خاک می‌تواند خطرات متفاوتی داشته باشد.

ایزابل اسمیت، دانشجوی دکترای دانشگاه دورنسیف کالیفرنیای جنوبی و نویسنده مسئول این مطالعه می‌گوید: «در نظر گرفتن همه این عوامل باید تخمین دقیق‌تری از کل جیوه‌ای به ما بدهد که می‌تواند با ذوب شدن خاک‌های منجمد دائمی در چند دهه آینده آزاد شود.»