علت ایجاد درد در ناحیه کمر چیست؟ چطور علت کمر درد را تشخیص دهیم؟ چه درمانی برای درد کمر وجود دارد؟ همه‌ی ما درد در ناحیه کمر را تجربه کردیم و می‌دانیم که چقدر دردناک است. در این مطلب از زوم لایف، نگاهی کاملی به علت کمر درد، علائمی که درد کمر به همراه دارد و همچنین روش‌های درمان کمر درد انداخته‌ایم. اگر می‌خواهید درباره کمردرد، علت و درمانش بیشتر بدانید، تا پایان همراه ما باشید.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید کمردرد بعد از سرماخوردگی شایع‌ترین بیماری انسانی است به طوری که حدود 85 درصد افراد در طول زندگی خود دچار کمردرد می‌شود از لحاظ و ناتوانی شایع‌ترین مورد عدم توانایی کار در افراد بین 20 تا چهل و پنج سال است.

کمردرد می‌تواند ناشی از آسیب، فعالیت و برخی شرایط پزشکی باشد. به دلایل مختلف، کمردرد می‌تواند در هر سنی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. کمردرد ممکن است به ستون فقراتِ کمر استخوانی، دیسک بین مهره‌ها، رباط‌های مربوط به ستون فقرات و دیسک‌ها، نخاع و اعصاب، عضلات کمر، اندام‌های داخلی شکم و لگن و پوست اطراف ناحیه کمر مرتبط باشد.

چند نوع کمردرد وجود دارد؟

کمردرد به دو دسته طبقه‌بندی می‌شود:

• کمر درد حاد به طور ناگهانی شروع می‌شود و تا شش هفته ادامه دارد.
• کمر درد مزمن یا طولانی مدت در یک دوره طولانی‌تر رشد می‌کند، بیش از سه ماه طول می‌کشد و باعث بروز مشکلات مداومی در فرد بیمار می‌شود.

 اگر فرد در هر دو دوره درد شدیدتری داشته باشد و دارای درد خفیف نسبتاً مداومی باشد، تشخیص این نوع برای پزشک دشوار است که آیا فرد دچار کمردرد حاد است یا مزمن .

علت کمر درد چیست؟

کمر انسان از ساختار پیچیده‌ای از ماهیچه‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها، دیسک‌ها و استخوان‌ها تشکیل شده است که برای حمایت از بدن با هم کار می‌کنند و ما را قادر به حرکت در اطراف می‌کند. قسمت‌های ستون فقرات با لنت‌های غضروفی شبیه به دیسک کشیده شده‌اند. مشکلات مربوط به هر یک از این مؤلفه‌ها می‌تواند منجر به کمردرد شود.

کمردرد معمولاً از فشار، تنش یا آسیب ناشی می‌شود. شایع‌ترین علل درد کمر عبارتند از:

• عضلات تنگ یا رباط‌ها،
• اسپاسم عضلانی،
• تنش عضلانی،
• دیسک‌های آسیب دیده،
• صدمات، شکستگی‌ها یا سقوط.

فعالیت‌هایی که می‌توانند منجر به فار یا اسپاسم شوند عبارتند از:

• بلند کردن چیزی نادرست؛
• بلند کردن چیزی که خیلی سنگین است؛
• یک حرکت ناگهانی؛
• مشکلات ساختاری.

تعدادی از مشکلات ساختاری نیز ممکن است منجر به کمردرد شود، مانند:

• دیسک پاره شده: هر مهره در ستون فقرات توسط دیسک کشیده می‌شود. در صورت پارگی دیسک فشار بیشتری به عصب وارد می‌شود و منجر به کمردرد می‌شود.
• دیسک‌های برآمده: تقریباً به همان روشی که دیسک‌های پاره شده دارند، یک دیسک شکافنده می‌تواند فشار بیشتری به عصب وارد کند.
• سیاتیک: یک درد شدید و تیراندازی از سمت باسن و پایین پشت پا به وجود می‌آید، که در اثر فشار دادن یک دیسک شکاف داده شده یا فتق بر روی عصب ایجاد می‌شود.
• آرتروز: استئوآرتریت می‌تواند باعث ایجاد مشکل در مفاصل در باسن، کمر و سایر نقاط شود. در بعضی موارد فضای اطراف نخاع باریک می‌شود. این به تنگی نخاع معروف است.
• انحنای غیرطبیعی ستون فقرات: اگر ستون فقرات به شکلی غیرمعمول منحنی شود، کمردرد می‌تواند ایجاد شود. نمونه‌ای از این انحنای غیر معمول اسکولیوز است که در آن ستون فقرات به اطراف خم می‌شود.
• پوکی استخوان: استخوان‌ها از جمله مهره‌های ستون فقرات شکننده و متخلخل (از هم پاشیده) می‌شوند و باعث شکستگی‌های فشاری می‌شوند.
• مشکلات کلیه: سنگ کلیه یا عفونت کلیه می‌تواند باعث کمردرد شود.

برخی از شرایط پزشکی نیز می‌تواند به کمردرد منجر شود:

• سندرم دم اسبی (Cauda equina): دسته‌ای از ریشه‌های عصب نخاعی است که از قسمت تحتانی نخاع ناشی می‌شود. علائم این بیماری شامل درد کمر در باسن تحتانی و فوقانی و همچنین بی‌حسی در باسن، دستگاه تناسلی و ران استکه بعضی اوقات با اختلالات عملکرد روده و مثانه همراه است.
• سرطان ستون فقرات: ممکن است تومور در ستون فقرات بر روی یک عصب فشار وارد کند و در نتیجه باعث کمردرد می‌شود.
• عفونت ستون فقرات: تب و ایجاد ناحیه‌ای دلپذیر و گرم در پشت ممکن است به دلیل عفونت ستون فقرات باشد.
• سایر عفونت‌ها: بیماری التهابی لگن، مثانه یا عفونت کلیوی نیز ممکن است منجر به کمردرد شود.
• اختلالات خواب: افراد مبتلا به اختلالات خواب، در مقایسه با سایر افراد، احتمالاً کمردرد را تجربه می‌کنند.
• زونا: عفونتی که می‌تواند روی اعصاب تأثیر بگذارد ممکن است منجر به کمردرد شود. این بستگی به این دارد که اعصاب تحت تأثیر چه چیزی قرار بگیرند.

کمر درد چه علائمی دارد؟

بسته به دلیل کمردرد علائم و نشانه‌های آن متفاوت می‌باشد. درد کمر ممکن است کم و مبهم و یا شدید و سخت باشد. این درد می‌تواند در ناحیه کوچکی از کمر و یا کل کمر، خود را نشان دهد. ممکن است هنگام کمردرد، دچار گرفتگی عضلات شوید. همچنین کمردرد می‌تواند باعث مشکلات پا از جمله درد، بی حسی یا سوزن سوزن شدن پا شود. اکثر موارد کمردرد کوتاه مدت (حاد) بوده و بعد از چند هفته ازبین می‌رود. درصورتیکه شما تحت فشار باشید، ممکن است کمردرد شما به نوع طولانی مدت (مزمن) تبدیل شود (1).

علائم کمردرد عبارتند از:

• احساس درد و یا سفتی مداوم در بخشی از ستون فقرات (از قاعده گردن تا استخوان دنبالچه)؛
• احساس درد شدید و موضعی در گردن، پشت و کمر، علل خصوص بعد از بلند کردن اشیاء سنگین و یا انجام دادن فعالیت‌های شدید بدنی (فراموش نکنید که درد در پشت می‌تواند نشانه‌ای از یک حمله قلبی و یا سایر بیماری‌های جدی و خطرناک باشد.)؛
• درد مزمن در وسط پشت و یا کمر، به ویژه بعد از نشستن و یا ایستادن‌های طولانی مدت؛
• کمر دردهایی که از کمر شروع شده و به سمت پشت ران، ساق پا، و انگشتان پا توسعه پیدا می‌کنند.؛
• ناتوانی در صاف ایستادن بدون اعمال اسپاسم‌های عضلانی شدید در کمر.

تشخیص کمردرد

از کجا بدانیم که دچار درد کمر شده‌ایم؟ با توجه به توضیحاتی که درباره علت و علائم کمردرد داده شد، باید بدانید که تشخیص کمردرد کار بسیار سختی است و خودتان نمی‌توانید درد کمر را بطور دقیق تشخیص دهید و برای تشخیص کمردرد باید به پزشک مراجعه کنید.

پزشک بعد از پرسیدن سابقه‌ی پزشکی بیمار، برای فهمیدن محل دقیق درد در کمر بیمار را به صورت بالینی مورد معاینه قرار خواهد داد. در طول معاینه پزشک اثر کمردرد بر دامنه‌ی حرکتی بیمار را هم بررسی خواهد کرد. پزشک واکنش و پاسخ بیمار به برخی محرک‌ها را هم آزمایش می‌کند. این کار به این دلیل انجام می‌شود که مشخص شود که کمر درد روی اعصاب اثر گذاشته است یا خیر.

اگر علایم فرد ناراحت کننده و ناتوان کننده و عصبی نباشد، پزشک قبل از انجام آزمایش‌های بیش‌تر چند هفته بیمار را تحت نظر خواهد گرفت. چرا که بیش‌تر کمر دردها با انجام درمان‌های ساده و ابتدایی برطرف خواهند شد.

این علایم و نشانه‌ها اما نیاز به بررسی بیش‌تری دارند:

• کنترل نداشتن روی کارکرد شکم و دفع مدفوع؛
• ضعف؛
• تب؛
• کاهش وزن؛

اگر بعد از انجام درمان‌های ابتدایی و خانگی هنوز درد ادامه داشته باشد، پزشک آزمایش‌های دیگری انجام خواهد داد (2).

اسکن تصویربرداری و آزمایش‌های دیگر ممکن است برای تشخیص کمر درد مورد نیاز باشد:

• کمر درد ناشی از آسیب دیدگی است؛
• ممکن است علت اصلی وجود داشته باشد که به درمان نیاز داشته باشد؛
• درد بصورت طولانی مدت ادامه دارد.

پرتونگاری با اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن می‌تواند اطلاعاتی در مورد وضعیت بافت نرم در قسمت پشتی شما به پزشک معالج ارائه دهد.

• پرتوهای ایکس می‌توانند تراز استخوان‌ها را نشان دهند و علائم ورم مفاصل یا استخوان‌های شکسته را تشخیص دهند، اما این آزمایش ممکن است آسیب در عضلات، نخاع، اعصاب یا دیسک را مشخص نکند.
• اسکن MRI یا سی‌تی‌اسکن می‌تواند دیسک‌های فتق یا مشکلات مربوط به بافت، تاندون‌ها، اعصاب، رباط‌ها، رگ‌های خونی، عضلات و استخوان‌ها را نشان دهد.
• اسکن استخوان می‌تواند تومورهای استخوانی یا شکستگی‌های فشرده‌سازی ناشی از پوکی استخوان را تشخیص دهد. یک ماده رادیواکتیو یا ردیاب به رگ‌های خونی فرد بیمار تزریق می‌شود. سپس ردیاب در استخوان‌ها جمع می‌شوند و به پزشک کمک می‌کند تا با کمک دوربین ویژه مشکلات استخوانی را تشخیص دهد.
• الکترومیوگرافی یا EMG این روش ضربان‌های الکتریکی تولید شده توسط اعصاب را در پاسخ به عضلات اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش می‌تواند فشرده‌سازی عصبی را که ممکن است با دیسک فتق یا تنگی ستون فقرات رخ دهد تأیید کند.

اگر آزمایشی که فرد بیمار برای درد کمر خود انجام داده است مشکوک به عفونت باشد، پزشک آزمایش خونی را از فرد بیمار می‌گیرد.

روش‌های درمان کمر درد

کمردرد معمولاً با استراحت و درمان‌های خانگی برطرف می‌شود، اما گاهی اوقات درمان پزشکی نیز برای درمان آن لازم است.

درمان خانگی کمردرد

داروهای بدون درد (OTC) برای کاهش درد کمر مفید می‌باشند، معمولاً داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ( NSAID )، مانند ایبوپروفن می‌توانند ناراحتی درد را تسکین دهند. استفاده از یک کمپرس گرم یا یک بسته یخ روی ناحیه دردناک نیز ممکن است درد را کاهش دهد.

استراحت کردن و انجام ندادن فعالیت‌های شدید می‌تواند کم شدن درد کمر کمک کند، اما حرکت در اطراف باعث سفتی، کاهش درد و جلوگیری از ضعف عضلات می‌شود.

درمان پزشکی کمر درد

اگر درمان‌های خانگی باعث کاهش درد کمر نشود، پزشک ممکن است دارو و فیزیوتراپی یا هر دو را برای درمان کمرد درد توصیه کند.

درمان‌های مکمل کمر درد

برخی از روش‌های درمانی کمکی برای برطرف شدن درد کمر وجود دارد که در کنار روش‌های درمانی معمولی یا به خودی خود استفاده می‌شود. برخی از این روش‌های درمانی عبارتند از:

• کایروپراکتور مشکلات مفصل، عضلات و استخوان را درمان میکند. تمرکز اصلی ستون فقرات است.
• شیاتسو، همچنین به عنوان درمان فشار انگشت شناخته می شود، نوعی ماساژ است که در آن خطوط انرژی در بدن اعمال می‌شود. درمانگر شیاتسو فشار را با انگشتان دست و آرنج بر روی کمر اعمال می‌کند.
• طب سوزنی از چین سرچشمه گرفته است. این روش شامل قرار دادن سوزن‌های ریز در نقاط خاص بدن است. طب سوزنی می‌تواند به بدن کمک کند تا مسکن‌های طبیعی خود از جمله اندورفین و همچنین تحریک کننده بافت عصبی و عضلانی را آزاد کند.
• یوگا شامل حالات، حرکات و تمرینات تنفسی خاص است. برخی حرکات یوگا به تقویت عضلات کمر و بهبود وضعیت بدن کمک می‌کنند. باید در حین تمرین دقت کرد که تمرینات باعث کاهش درد کمر شوند.
• ماساژ درمانی: مطالعات نشان می‌دهد که درمان با ماساژ به تسکین کمردردهای مزمن کمک می‌نماید. ماساژ درمانی فرد را برای انجام فعالیت‌های معمولِ روزانه‌ احیا می‌کند و از شدت درد می‌کاهد.

درمان کمردرد با عمل جراحی

از عمل جراحی برای درمان کمر درد به‌ندرت استفاده می‌شود. اگر بیمار فتق دیسک داشته باشد، ممکن است یک گزینه خوبی برای درمان آن باشد، به خصوص اگر درد مداوم و فشرده‌سازی عصبی در فرد بیمار وجود داشته باشد که می‌تواند منجر به ضعف عضلاتی او شود.

نمونه هایی از روش‌های جراحی عبارتند از:

• فیوژن: در این روش دو مهره به یکدیگر وصل می‌شوند که پیوند استخوانی بین آنها قرار گرفته است. مهره‌ها بهمراه صفحات فلزی، با پیچ یا قفس بهم پیچیده می‌شوند. خطر قابل توجهی بیشتر برای آرتریت وجود دارد که متعاقباً در مهره‌های مجاور ایجاد شود.
• دیسک مصنوعی: در این روش یک دیسک مصنوعی جایگزین کوسن بین دو مهره می‌کنند.
• دیسککتومی: در این روش اگر کمر درد تحریک کننده یا به عصب فشار آورد ممکن است قسمتی از دیسک برداشته شود.
• بین بردن مهره‌ها: در صورتی که کمر درد باعث فشار دادن نخاع یا اعصاب شود ممکن است بخش کوچکی از مهره برداشته شود.
• تزریق سلول‌ها برای بازسازی دیسک‌های ستون فقرات: دانشمندان دانشگاه دوک، کارولینای شمالی، مواد بیولوژیکی جدیدی تولید کردند که می‌تواند یک بوست تقویت کننده سلول‌های بازدارنده را به پالپوس هسته برساند و بطور موثر درد ناشی از بیماری دیسک دژنراتیو را از بین ببرد.

پیشگیری از کمردرد

برای سالم نگه‌داشتن کمر و پیشگیری از دردهای آتی موارد زیر می‌تواند کمک کند:

• رژیم غذایی: داشتن رژیم غذایی که دارای میزان کافی کلسیم و ویتامین D باشد برای درمان کمر درد و سلامتی استخوان‌ها مهم است. کلسیم و ویتامین دی برای سلامتی استخوان ها لازم هستند. یک رژیم غذایی سالم همچنین به کنترل وزن بدن کمک می‌کند.
• ورزش کنید: ورزش‌های منظم، کم شدت و هوازی (ورزش‌هایی که باعث فشار بر کمرنشوند) می‌تواند قدرت و تحمل شما را افزایش داده و به ماهیچه‌های شما برای عملکرد بهتر کمک می‌کنند. ورزش‌هایی همچون پیاده‌روی و شنا و استفاده از دوچرخه‌های ثابت انتخاب‌های مناسب می‌باشند. با پزشکتان برای پیداکردن مناسب ترین ورزش برای خودتان مشورت نمایید.
• ایستادن زیاد: برخی افراد هستند که لگن خنثی دارند یعنی لگن آنها بخوبی به اطراف بدن نمیچرخد برای اطمینان از نداشتن لگن خنثی به صورت قائم بایستید و وزن خود را به طور مساوی بر روی هر دو پا بصورت تعادل قرار بدید. پاها را مستقیم و سر خود را مطابق با ستون فقرات نگه دارید.
• قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری ماهیچه‌هایتان را افزایش بخشید: ورزش‌های مخصوص ناحیه شکم و کمر(تمرینات تقویتی) می‌توانند ماهیچه‌های این ناحیه را تقویت کرده و این ماهیچه‌ها را به شکم‌بندی که جلوی فشار زیاد بر کمر را میگیرد، تبدیل کنند. برای پیداکردن بهترین و مناسب‌ترین ورزش برای خودتان باید به پزشک و یا فیزیوتراپیست مراجعه نمایید.
• وزن بدن: فشار زیاد ناشی از چاقی برروی کمر شما ممکن است بتواند باعث کمردرد شما گردد. اگر شما چاق هستید لاغر شدن می‌تواند به شما کمک نماید.
• کفش‌های پاشنه کوتاه بپوشید.
• سعی به بلندکردن چیزهایی که برای شما سنگین است ننمایید.
• موقع نشستن و ایستادن مراقب بوده و صاف بنشینید یا پا شوید و شانه‌های خودر را صاف نگه دارید.
• ترک سیگار: براساس یک مطالعه افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری دچار کمردرد می‌شوند.
• دقت در برداشتن اجسام. برای برداشتن اجسام خم نشوید بلکه بنشینید و آنرا بردارید.
• رختخواب مناسب: شما باید از تشکی استفاده نمایید که ستون فقرات شما را صاف نگه بدارد و درعین حال وزن باسن و شانه‌های شما را تحمل کند.
• درهنگام رانندگی با تنظیم آیینه‌های بغل کاری کنید که مجبور به خم شدن برای دیدن آنها نباشید. صاف بنشینید و موقعیت خود را طوری تنظیم کنید تا پدال‌ها مستقیما زیر پای شما باشند. در صورتیکه مدت زیادی رانندگی می‌کنید، فاصله در بین راه استراحت نمایید.

چه زمانی باید برای کمر درد به پزشک مراجعه کرد؟

درد کمر اغلب بدون درمان از بین می‌رود، اما اگر کمر درد با هر یک از این موارد زیر رخ دهد، به پزشک مراجعه کنید:

• التهاب و یا ورم بر پشت کمر؛
• کمردرد مزمن، که در آن دراز کشیده یا استراحت می کند، کمکی نمی‌کند.؛
• درد تا پایین پاها؛
• دردی که به زیر زانو می رسد؛
• جراحت شدید، ضربه و یا ضربه به پشت؛
• بی‌اختیاری ادراری؛
• به سختی ادرار کردن؛
• بی‌اختیاری یا از دست دادن کنترل حرکات روده؛
• رخوت و بی‌حسی در اطراف اندام‌‌های جنسی؛
• رخوت و بی‌حسی در اطراف مقعد؛
• شروع حس رخوت و بی‌حسی؛

چه افرادی در خطر کمر درد هستند؟

همانطور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم، ممکن است همه‌ی ما کمر درد را تجربه کرده باشیم. اما افرادی هستند که بیشتر در معرض کمردرد هستند. هرکسی حتی کودکان و نوجوانان هم ممکن است دچار کمردرد شود. هرچند وزن زیاد، فقدان تحرک و بلندکردن نامناسب اجسام معمولا عامل کمردرد تصور می‌شوند، اما تحقیقات در رابطه با این عوامل هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده‌است. یکی از گروه‌هایی که بنظر می‌رسد در خطر بیشتری برای ابتلا به کمردرد هستند، افراد مبتلا به مشکلات روانی همچون افسردگی و اضطراب می‌باشند، هرچند دلیل مشخصی برای این بیماری در این افراد مشخص نشده‌است.

سخن پایانی

درباره علت و علائم کمر درد توضیح دادیم و همچنین با روش‌های درمان دردکمر آشنا شدید. اما باید بدانید که علت، علائم و روش‌های درمان کمردرد برای هر فردی ممکن است متفاوت باشد. به همین دلیل اکیداً توصیه می‌کنیم اگر به کمر درد مبتلا هستید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک علت بروز آن را بررسی کرده و بعد از آن بهترین روش درمانی مناسب برای شما را پیشنهاد خواهد داد.

• medicalnewstoday
• healthline

توجه: محتوای مجله زوم لایف، جایگزین نسخه پزشکان نیست. اگر مشکل پزشکی دارید، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.