نطفه تشکیل شده در شکم مادر ممکن است هرگز به دنیا نیاید و قبل از هفته بیستم به پایان برسد که سقط جنین نامیده می‌شود. سقط جنین ممکن است گاه به صورت عمدی اتفاق بیفتد که با استفاده از برخی از داروها امکان پذیر است. سقط جنین با قرص زیر زبانی و واژینال از جمله رایج‌ترین روش‌ها بوده که می‌تواند به صورت تجویزی یا در شرایط بسیار خاص بدون نسخه مورد استفاده قرار گیرد.

سقط جنین با دارو

داروهایی وجود دارند که به کمک آن‌ها می‌توان بارداری را پایان داد. سقط جنین با قرص‌های زیرزبانی و واژینال معمولا با استفاده از داروهای میفپریستون و میزوپروستول انجام می‌شود. این روش اغلب در اوایل بارداری (تا حدود ۱۰ هفته) استفاده می‌شود. هر یک از داروهای نام برده شده به روش خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند که در ادامه شرح داده شده است:

میفپریستون (Mifepristone)

یک آنتی پروژسترون بوده که با بلوکه کردن گیرنده‌های پروژسترون در رحم، موجب توقف رشد بارداری می‌شود. پروژسترون هورمونی است که برای حفظ و نگهداری بارداری ضروری است. این دارو با جلوگیری از عملکرد هورمون پروژسترون بارداری را متوقف می‌کند. به طور استاندارد یک دوز میفپریستون (۲۰۰ میلی‌گرم) به صورت خوراکی (یک قرص) مصرف می‌شود. این قرص باید زیر نظر پزشک مصرف شود و معمولا در یک کلینیک یا مطب پزشکی به بیمار داده می‌شود.

میزوپروستول (Misoprostol)

میزوپروستول یک پروستاگلاندین (ماده تولید شده توسط مجرا برای باز نگه داشتن آن) است که باعث انقباضات رحمی می‌شود و به این ترتیب کمک می‌کند تا محتویات رحم دفع شود. ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از مصرف میفپریستون، از میزوپروستول برای تحریک انقباضات رحمی و خروج جنین استفاده می‌شود. میزوپروستول می‌تواند به صورت زیرزبانی، واژینال یا حتی در برخی موارد رکتال مصرف شود. دوز معمول و استاندارد میزوپروستول ۴۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم است.

نکته: داروهای دیگری مانند پروستاگلاندین همراه با میفپریستون، لتروزول، استرادیول والرات، تاموکسیفن یا متوتروکسات نیز برای سقط جنین به کار می‌روند اما میفپریستون و میزوپروستول به دلیل ارزان ﺑﻮدن، اﺳﺘﻔﺎده آﺳﺎن ﺑﻪ روش‌ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮدن کارﺑﺮد وسیعی پیدا کرده‌اند.

روش مصرف قرص زیر زبانی و واژینال برای سقط جنین

سقط جنین با قرص زیر زبانی و واژینال امکان پذیر است اما نحوه استفاده از چنین داروهایی بسیار مهم است تا به درستی اثر کنند.

• نحوه استفاده از قرص زیر زبانی برای سقط: در این حالت چهار قرص زیر زبان قرار می‌گیرند و به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در دهان نگه داشته می‌شوند تا جذب و حل شوند.
• نحوه استفاده از قرص واژینال جهت سقط: چهار قرص در عمق واژن قرار داده می‌شوند. بهتر است بیمار دراز بکشد و قرص‌ها را در نزدیکی گردن رحم قرار دهد.

هرچند که میفپریستون و میزوپروستول معمولا با هم تجویز می‌شوند اما گاه در شرایط خاص ممکن است به تنهایی به کار روند. میفپریستون و میزوپروستول به تنهایی در مقایسه با ترکیب هر دو روش ممکن است خطر عدم موفقیت را در سقط جنین کامل را افزایش داده یا عوارض ناخواسته بسیار زیادی را به دنبال داشته باشند.

نظارت پزشکی و ارزیابی پیش از سقط

قبل از سقط جنین با قرص واژینال و زیر زبانی باید مراحلی برای حفظ سلامت مادر انجام شود. ارزیابی پیش از سقط شامل سه مرحله است:

• تاریخچه پزشکی کامل: پزشک باید تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کند تا مطمئن شود هیچ بیماری یا شرایط پزشکی خاصی وجود ندارد که مانع از انجام سقط دارویی شود.
• سونوگرافی: برای تأیید سن بارداری و اطمینان از بارداری داخل رحمی (و نه خارج رحمی) سونوگرافی انجام می‌شود.
• آزمایش خون: برای بررسی سطح هموگلوبین و گروه خونی و سنجش وضعیت کلی سلامتی بیمار انجام آزمایش خون ضروری است.

مشاوره نیز بسیار مهم است. پزشک باید درباره فرآیند سقط، نحوه مصرف داروها، عوارض جانبی ممکن و نشانه‌های هشداردهنده با بیمار صحبت کند. اطمینان از اینکه بیمار از حمایت روانی مناسب برخوردار است و در صورت نیاز به مشاوره روان‌شناسی بیمار را به متخصص ارجاع دهد که همگی از وظایف پزشک و اطرافیان بیمار محسوب می‌شود. ارائه اطلاعات درباره روش‌های پیشگیری از بارداری برای جلوگیری از بارداری ناخواسته در آینده نیز انجام خواهد شد.

مراقبت‌های پس از مصرف قرص زیر زبانی و واژینال برای سقط جنین

مادر باید به مدت چند ساعت پس از مصرف میزوپروستول تحت نظارت باشد تا از شروع انقباضات رحمی و خونریزی مطمئن شده و اطمینان حاصل شود که سقط به درستی انجام شده است. پیگیری پزشکی نیز بسیار مهم است از این رو معمولا یک تا دو هفته بعد یک ویزیت پس از سقط برای اطمینان از تکمیل سقط و عدم وجود عوارض ضروری است. سونوگرافی برای تایید تخلیه کامل رحم و در صورت نیاز آزمایش خون جهت بررسی کاهش سطح هورمون بارداری (hCG) نیز انجام خواهد شد.

در صورت بروز خونریزی شدید (استفاده بیش از دو نوار بهداشتی در دو ساعت متوالی)، درد شدید که با مسکن‌های معمولی کنترل نمی‌شود، تب بالا (بیش از ۳۸ درجه سانتیگراد) یا علائم عفونت باید فوری به پزشک مراجعه شود که همگی جزو نشانه‌های هشدار هستند. علائم عفونت شامل تب بالا، درد شدید، بوی بد از ترشحات واژینال و احساس بیماری عمومی است.

عوارض جانبی سقط جنین با قرص زیر زبانی و واژینال

پس از سقط جنین با داروهای واژینال و زیر زبانی ممکن است عوارضی رخ دهند. خونریزی و انقباضات رحمی که معمولا ۱ تا ۴ ساعت پس از مصرف میزوپروستول شروع می‌شود جزو عوارض شایع است. تب، لرز، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سردرد و سرگیجه از عوارض کمتر شایع به شمار می‌آیند. مسکن‌های معمولی مانند ایبوپروفن برای کنترل درد و در صورت نیاز داروهای ضد تهوع تجویز خواهد شد.

عوارض دیگری وجود دارند که نادر ولی جدی بوده که نیاز به مداخله پزشکی دارد:

• عفونت
• پارگی رحم
• خونریزی شدید
• عدم تکمیل سقط

در صورت بروز علائم شدید مانند خونریزی بیش از حد، تب، درد شدید یا علائم عفونت باید فوری به پزشک مراجعه کرد. عفونت نیاز به درمان فوری با آنتی‌بیوتیک‌ها و در برخی موارد مداخله جراحی دارد. در صورتیکه سقط به طور کامل انجام نشده باشد ممکن است نیاز به مصرف مجدد میزوپروستول یا انجام روش‌های جراحی مانند کورتاژ باشد.

پیشنهاد مطالعه:

جمع بندی

سقط جنین با قرص‌های میفپریستون و میزوپروستول یک روش موثر و ایمن برای پایان دادن به بارداری در مراحل اولیه است. با این حال این روش نیاز به نظارت دقیق پزشکی، ارزیابی‌های پیش و پس از سقط و مراقبت‌های حمایتی دارد.

سقط جنین با قرص زیر زبانی و واژینال ممکن است با درد، خونریزی شدید و علائم جانبی دیگری همراه باشد بنابراین بیماران و اطرافیان باید به طور کامل از فرآیند، عوارض جانبی و نشانه‌های هشدار دهنده آگاهی کسب کرده و علاوه بر حمایت روانی در صورت نیاز مادر را به مشاور ارجاع داد. حتما قبل از اقدام به سقط جنین باید با پزشک متخصص مشورت نموده تا اطلاعات دقیقی در مورد روش، دوزها و نحوه مصرف داروها دریافت کرد و مطمئن شده که این روش مناسب است.

با آرزوی سلامتی برای همه بیماران …